ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ (Ioannis Bougas) - Ιστορία 1940-1949

Πατιαλιάκας Κωνσταντίνος  
 

ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΣ 1946-1949. ΒΙΑΙΗ ΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΗ.

Με το πρόσχημα της <<Λευκής Τρομοκρατίας>> το ΚΚΕ σχεδίαζε από το τέλος του 1945 την κήρυξη της εγκληματικής ένοπλης ανταρσίας. Από τις αρχές του 1946 ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Νικόλαος Ζαχαριάδης εμφανίζεται πεπεισμένος για την επιλογή αυτή ως αναγκαία προϋπόθεση για την κατάκτηση της εξουσίας από το ΚΚΕ και τη μετατροπή της χώρας ή της Βόρειας Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία κατά τα πρότυπα των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης. Με την επίθεση δε τη νύκτα της 30ης προς 31η Μαρτίου 1946 στο Σταθμό Χωροφυλακής του Λιτοχώρου η ένοπλη ανταρσία ετίθετο πλέον σε πλήρη εφαρμογή.

Στην αρχή ο <<Δημοκρατικός Στρατός>>, που ήδη έλαβε αυτή τη μορφή από το φθινόπωρο του 1946, προσπάθησε να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι οι μαχητές του ήταν εθελοντές και σε κάθε περίπτωση πείθονταν να παραμείνουν στις γραμμές του. Η Ελληνική Κυβέρνηση εκτιμούσε ότι το ποσοστό των εθελοντών καταλάμβανε το 30% και το υπόλοιπο 70% ήταν στρατολογημένοι βίαια κατά το πλείστον. Η αναλογία αυτή δεν ήταν στατική, αλλά διαμορφωνόταν συνεχώς, γιατί όσο περνούσε ο καιρός μειωνόταν ο αριθμός των εθελοντών.

Το ΚΚΕ αντιμετώπισε ένα βασικό ηθικό και λειτουργικό δίλημμα γύρω από το θέμα αυτό. Αν η ένταξη στη δύναμη του <<Δημοκρατικού Στρατού>> γινόταν με βίαιο τρόπο και όχι εθελοντικά, τότε το ΚΚΕ αφενός έχανε το ηθικό πλεονέκτημα, που ήθελε να παρουσιάσει την ένοπλη ανταρσία ως εξέγερση κατά της <<μοναρχοφασιστικής>> Κυβέρνησης και αφετέρου η μη προσέλευση εθελοντών ουσιαστικά θα αποδείκνυε ότι ο αγώνας ήταν εκ των προτέρων χαμένος. Αν όμως περίμενε μόνο από τους εθελοντές τότε ουδέποτε η δύναμη των μαχητών θα έφθανε τις 60.000, όπως οραματίζονταν, και δεν θα μπορούσε να μετατραπεί σε κανονικό στρατό. Αρχικά το κόμμα ταλαντεύθηκε για κάποιο χρόνο, μετά όμως προχώρησε στην πλήρη εφαρμογή της βίαιης στρατολόγησης σε περιοχές, που έλεγχε για μεγάλο ή μικρό χρονικό διάστημα, ή από επιθέσεις για κατάληψη για περιορισμένο χρόνο σε επαρχιακές πόλεις.

Όσο περνούσε ο καιρός, ακόμα και μετά τις βίαιες στρατολογήσεις κατά τις επιθέσεις και καταλήψεις για ημέρες της Καρδίτσας, Νάουσας και Καρπενησίου, τα κέρδη σε στρατολογημένους αντάρτες ήταν λίγα. Αυτό αποδείκνυε τον εγκληματικό αγώνα του ΚΚΕ στη συνείδηση του Ελληνικού Λαού και κακός οιωνός των προβλέψεων για τη τελική νίκη. Τόσο σε χωριά, που θεωρούνταν <<Μικρές Μόσχες>>, όσο και στην Αθήνα και άλλες μεγαλοπόλεις σημειωνόταν μεγάλη απροθυμία ένταξης από οπαδούς του κόμματος στο <<Δημοκρατικό Στρατό>>. Το κόμμα μάλιστα, με την απειλή της διαγραφής, κάλεσε από τον ραδιοφωνικό σταθμό της <<Ελεύθερης Ελλάδας>> τα μέλη, που ζούσαν σε Δυτικές Ευρωπαϊκές χώρες να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να συμμετάσχουν στον αγώνα.

Ορισμένα στελέχη του ΚΚΕ απέδιδαν την έλλειψη της υποστήριξης των τοπικών κοινωνιών στη δράση των συμμοριτών λέγοντας:<<Γιατί άλλωστε να μας στηρίζει ο λαός, όταν εμείς τον λεηλατούμε, καίμε τα σπίτια του, τον στρατολογούμε με τη βία και του στήνουμε στρατοδικεία>>. Αναμφίβολα η συστηματική στρατολόγηση γυναικών, αλλά και ανήλικων αγοριών και κοριτσιών, υπονόμευε την ηθική νομιμοποίηση του ΚΚΕ στους τοπικούς πληθυσμούς, ειδικότερα στις περισσότερο συντηρητικές περιοχές της χώρας. Παρά τη μεθοδευμένη προπαγάνδα του ΚΚΕ για το πόσο ωραία περνούσαν οι γυναίκες στο βουνό, η στρατολόγηση είχε καταδικασθεί στη συλλογική συνείδηση της υπαίθρου της χώρας ως πράξη που ξεπερνούσε τα αποδεκτά όρια της ηθικής ανοχής.

Το επόμενο πρόβλημα που αντιμετώπισε το ΚΚΕ ήταν η μέθοδος της στρατολόγησης. Από τη στιγμή που οι περιοχές, οι οποίες βρίσκονταν κάτω από τον έλεγχο του για πολύ χρόνο, ήταν ελάχιστες και δεν προσέφεραν νέους και νέες για στρατολογία, τότε εστράφησαν στη βίαιη στρατολόγηση, ακόμα και ανήλικων αγοριών και κοριτσιών. Αυτή επιτυγχανόταν είτε με επιθέσεις και καταλήψεις για λίγο χρόνο μεγάλων επαρχιακών πόλεων, είτε με αιφνιδιαστικές και λίγων ωρών εισβολές σε κωμοπόλεις και σε χωριά. Κάτω από συνθήκες διαβίωσης και παρακολούθησης οι αντάρτες και οι αντάρτισσες του <<Δημοκρατικού Στρατού>> έμοιαζαν περισσότερο με στρατό αιχμαλώτων. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που παραδίδονταν στον Ελληνικό Στρατό, όταν έβρισκαν την κατάλληλη ευκαιρία. Το μεγαλύτερο και απάνθρωπο δε έγκλημα των βαθμοφόρων συμμοριτών έγκειται στο γεγονός της ένταξης των ανήλικων και ανεκπαίδευτων αγοριών και κοριτσιών σε τμήματα της πρώτης γραμμής, όπου σκοτώνονταν.

Είχαν μάλιστα εκδοθεί χαρακτηριστικές οδηγίες για τη μέθοδο της βίαιης στρατολόγησης, όπως παρακάτω:

<< 1. Να ψάχνουμε καλά μία-μία γωνίες, κάμαρες, αποθήκες, αποχωρητήρια, κρυψώνες, καταφύγια.

2. Να μην ξεγελιόμαστε από κεράσματα και ξεχνάμε το καθήκον της στρατολογίας, δίνοντας καιρό να κρύψουν τα παιδιά τους.

3. Να χρησιμοποιούμε πονηριές, π.χ. θα γκρεμίσουμε το σπίτι, γιατί είναι ανάγκη για τη μάχη....>>

Οι παραπάνω οδηγίες αποδεικνύουν τις μεγάλες δυσκολίες, που αντιμετώπιζαν οι συμμορίτες στη βίαιη στρατολόγηση. Οι γονείς προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να αποφύγουν την αρπαγή των παιδιών τους, ενώ δεν αποκλείονταν και περιπτώσεις χρηματισμού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Τόσο η εθελοντική στρατολογία, όσο και η βίαιη στρατολόγηση αθώων και ακόμα ανήλικων αγοριών και κοριτσιών, μαζί με το παιδομάζωμα αποτελούσαν από τα πιο απάνθρωπα και ειδεχθέστερα εγκλήματα του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια του τριετούς 1946-1949 συμμοριτοπολέμου. Η ένταξη των παιδιών αυτών, χωρίς να έχουν εκπαιδευθεί, σε τμήματα της πρώτης γραμμής και να σκοτώνονται, ενώ τα κομματικά στελέχη δρούσαν στα μετόπισθεν αποφεύγοντας το κίνδυνο, όπως πολύ καλά τα γράφει στο βιβλίο της <<Πόλεμος και Αίμα. Ταξίδι στο παρελθόν-Ταξίδι στον πόνο>> η Μαργαρίτα Λαζαρίδου, που έχασε τον 19χρονο αδελφό της Γωγούλη στη πρώτη γραμμή, υπερβαίνει κάθε λογική και σύνεση.

Όσο και να προσπαθεί το ΚΚΕ με εορτές και εκδηλώσεις, κατασκευές μουσείων, μνημείων, προτομών και αγαλμάτων αρχισυμμοριτών, να παρουσιάζει τους <<ηρωικούς>> αγώνες του <<ένδοξου Δημοκρατικού Στρατού>>, να παραχαράσσει και να διαγράφει την αλήθεια των γεγονότων, δεν θα το επιτύχει, γιατί δεν θα το αφήσουν το όνομα της 16χρονης και πεντάρφανης ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΚΑΛΥΒΑ, που θυσίασε τη ζωή της πάνω στα χιονισμένα και κακοτράχαλα βουνά του χωριού Καλεσμένου της Ευρυτανίας για να αποφύγει τη βίαιη στρατολόγησή της και το παιδομάζωμα των μικρότερων αδελφιών της καθώς και των άλλων αθώων ανήλικων παιδιών, που είναι καταγεγραμμένα με το αίμα τους στον καταγάλανο ουρανό της Πατρίδας μας, της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας.

ΠΗΓΕΣ.

1. Ο Αντισυμμοριακός Αγώνας 1946-1949 της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.

2. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας του καθηγητού Νικολάου Μαραντζίδη.

3. Πολέμος και Αίμα. Ταξίδι στο παρελθόν-Ταξίδι στον πόνο της Μαργαρίτας Λαζαρίδου.

Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.