Αριστερή Ιδεολογική Κυριαρχία

Ενα άρθρο  στις 23/8/2014 και δημοσιεύτηκε στην ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ.

Η ΚΟΙΝΗ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΩΝ ΚΑΙ Ο ΑΣΤΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ. ΜΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ.

Στην Ελλάδα η συγκριτική μελέτη του κομμουνισμού με το ναζισμό είναι απαγορευμένο θέμα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και έγκλημα καθοσιώσεως. Το τίμημα που εισπράττει ο τολμών είναι ειρωνεία, χλεύη, αφορισμός. Κάπως έτσι σκέφτηκαν οι ευρωβουλευτές τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας και στα πλαίσια της ιδεολογικής τους αιχμαλωσίας δεν ψήφισαν στο ευρωκοινοβούλιο ( Σεπτέμβριος 2008) την πρόταση να καθιερωθεί η 23η Αυγούστου , ως ημέρα αφιερωμένη στα θύματα του ναζισμού και του κομμουνισμού. Δηλαδή φοβήθηκαν μήπως η αριστερά τους κατηγορήσει για αντικομμουνισμό.

Και όμως οι δυο ολοκληρωτικές ιδεολογίες έχουν πολλά κοινά σημεία , τα οποία δεν μπορούν να παρατεθούν και να αναλυθούν σε αυτό το κείμενο. Θα σταθώ σε μια θεωρητική θέση που είναι κοινή και στον ναζισμό και στον κομμουνισμό, αποτελώντας μάλιστα καταστατική τους αρχή.
Και οι δυο ιδεολογίες θεωρούν ως ιστορικό υποκείμενο- ως υποκείμενο με λόγο και ρόλο μέσα στην ιστορία, ως υποκείμενο που σκοπό έχει να απελευθερώσει και να εξυψώσει την ανθρωπότητα- μια συλλογικότητα. Ο μαρξισμός το προλεταριάτο, ο ναζισμός την άρια φυλή. Το προλεταριάτο σπάζοντας τα δεσμά της εκμετάλλευσης και εξοβελίζοντας από την ιστορία την αστική τάξη, οδηγεί την κοινωνία σε ένα ανώτερο στάδιο, η δε άρια φυλή εξολοθρεύοντας τους Εβραίους και τις άλλες κατώτερες φυλές, δημιουργεί ένα νέο κόσμο καθαρό, σφριγηλό, ρωμαλέο.
Αυτή ακριβώς η σωτηριολογική διάσταση του συλλογικού υποκειμένου που υφίσταται και στις δυο θεωρίες, θεωρεί εξ ορισμού τις λοιπές συλλογικότητες που ενυπάρχουν στην κοινωνία εχθρικές προς το όραμα που ο ναζισμός και ο κομμουνισμός επαγγέλλονται. Συνεπώς πρέπει να υποταχθούν στην σιδερένια θέληση της εργατικής τάξης η της άριας φυλής, με δεδομένο ότι τα προτάγματα και των δυο ιδεολογιών οδηγούν την ανθρωπότητα σε ένα ανώτερο στάδιο. Και βέβαια αν δεν υποταχθούν επιβάλλεται να εξαφανιστούν.
Η πορεία και των δυο ιδεολογιών κορυφώνεται με την δημιουργία του «νέου ανθρώπου». Ο «νέος άνθρωπος» είναι μια αφηρημένη έννοια, μια θεωρητική κατασκευή των δυο ιδεολογιών, που εξωθεί εκατομμύρια μεμονωμένους ανθρώπους στην ισοπέδωση η στην προκρούστεια κλίνη προκειμένου να εξομοιωθούν με αυτόν τον ιδεότυπο. Απαιτείται η βίαιη προσαρμογή της ζωής τους στο επείσακτο πρότυπο, που παίρνει πλέον τον χαρακτήρα μιας αφελούς και απλοϊκής στην σύλληψη, δυσμορφίας. Παρατηρούμε λοιπόν ότι και από ένα άλλο μονοπάτι, αυτό της κατασκευής του νέου ανθρώπου με την νέα ανώτερη συνείδηση, οδηγούμαστε στην σύγκρουση ουτοπίας και πραγματικότητας με την πλήρη υποταγή της δεύτερης στις επιταγές της πρώτης. Μόνο που την πραγματικότητα εκπροσωπούν εκατομμύρια άνθρωποι.
Ο μαρξισμός όπως και ο ναζισμός είναι δημιουργήματα της κεντροευρωπαϊκής σκέψης. Ο μαρξισμός όμως διαθέτει πολύ μεγαλύτερο θεωρητικό βάθος από τον ναζισμό χρησιμοποιώντας ποικιλία νοητικών εργαλείων που πλάνεψαν εκατομμύρια φωτεινά μυαλά.
Έτσι είναι ίδιον της μαρξιστικής σκέψης να λειτουργεί μονό με συλλογικότητες (συλλογικό κεφάλαιο, συλλογικός εργαζόμενος, συλλογικός διανοούμενος κλπ) και αφηρημένα σχήματα. Αυτό την οδηγεί σε αδυναμία να αντιληφθεί τον ιστορικό ρόλο του ατόμου με συνέπεια την απουσία της έννοιας της ελευθερίας η των ελευθεριών από το χειραφετικό πρόταγμα του μαρξισμού( αυτό εξαντλείται στην εξάλειψη της εκμετάλλευσης στον χώρο της παραγωγής). Γιατί δεν νοείται βέβαια ελευθερία χωρίς την ατομική ιδιοκτησία. Αυτή έχει εξοβελιστεί από την κοινοκτημοσύνη στο τελικό στάδιο προς τον κομμουνισμό. Συγχρόνως η μαρξιστική σκέψη με την δημιουργία συλλογικών υποκειμένων, εγκλωβίζει και ταξινομεί άπαξ τα άτομα σε αυτά. Επειδή αυτό την οδηγεί σε αντιφάσεις και αδιέξοδα προσδίδει στα συλλογικά υποκείμενα υπερβατικά χαρακτηριστικά και ανθρωπομορφικές συμπεριφορές.
Από την άλλη πλευρά ο ναζισμός με φτωχότερο ιδεολογικό οπλοστάσιο και με λιγότερο περίπλοκα θεωρητικά σχήματα και έννοιες, δεν συγκίνησε τον κόσμο των διανοουμένων. Έδειξε όμως όπως και ο κομμουνισμός απίστευτη αποτελεσματικότητα στην σύνδεση της θεωρίας του με την πράξη.
Απέναντι στους δυο ολοκληρωτισμούς, η φιλελεύθερη αστική σκέψη έχοντας τις ρίζες της στους Έλληνες φιλόσοφους, θεωρεί ως ιστορικό υποκείμενο τον μεμονωμένο άνθρωπο , την απόλυτη μονάδα στην ανθρώπινη της διάσταση. Αυτόν που οι μαρξιστές απαξιωτικά χαρακτηρίζουν εγωιστικό ,άπληστο, αυτόνομο άτομο. To “cogito ergo sum” του Καρτέσιου εισάγει με το πρώτο ενικό πρόσωπο το νέο υποκείμενο της ιστορίας. Τον πολίτη, το άτομο αυτόν που ο Καντ ορίζει ως νομοθέτη του εαυτού του και ο διαφωτισμός διασφαλίζει την αυθυπαρξία του θεσπίζοντας ρυθμίσεις για να το προστατεύσει από τις αυθαιρεσίες των ποικιλόμορφων εξουσιών. Έτσι αναδύθηκαν μέσα από την ιστορική όσμωση του δέκατου όγδοου αιώνα τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγκροτήθηκε μια πολιτειακή οργάνωση, αυτή της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, οι θεσμοί της οποίας αποτέλεσαν την εγγύηση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του πολίτη. Όλα αυτά λοιπόν συγκροτούν τις αξίες για τις οποίες είναι υπερήφανος ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, κληρονομιά του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και των μεγάλων στοχαστών των τελευταίων διακοσίων πενήντα χρόνων.
Απέναντι αλλά και μέσα σε αυτήν την φωτεινή πλευρά της Ευρωπαϊκής ιστορίας υπάρχει το σκοτάδι των δυο ολοκληρωτισμών που κατέστρεψαν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και που πίσω τους δεν άφησαν καμιά κληρονομιά στην ανθρωπότητα παρά μόνο τις απαξίες που παρήγαν : τον ταξικό φθόνο και το μίσος για τον άνθρωπο. Έτσι κλείνω το κείμενο μου με μια φράση του Δ.Δημητράκου που εύληπτα συνοψίζει όλα τα παραπάνω : «ούτε είναι ορθό να υποβιβάζεται η εξάλειψη μιας κοινωνικής τάξης, όπως συνέβη επανειλημμένως στα κομμουνιστικά καθεστώτα, σε χαμηλότερη βαθμίδα γενοκτονικής φρικαλεότητας από την εξάλειψη της φυλής».

ΣΑΚΗΣ ΜΟΥΜΤΖΗΣ συγγραφέας του βιβλίου «Κόκκινη βία 1943-1946»
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 2013.