ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ (Ioannis Bougas) - Ιστορία 1940-1949

Πατιαλιάκας Κωνσταντίνος13 ώρ. 

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑΣ ΣΥΜΜΟΡΙΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ.

ΓΕΝΙΚΑ.

Ο Γεώργιος Γιαννούλης γεννήθηκε το 1915 στο Επταχώρι του Γράμμου, του Νομού Καστοριάς. Ο παππούς του από την πλευρά της μητέρας του ήταν Μακεδονομάχος και η οικογένειά του είχε στενές σχέσεις με την οικογένεια των Δραγούμηδων. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές του φοίτησε στη Νομική Σχολή Αθηνών και κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργαζόταν στο γραφείο του πολιτευτού Φιλίππου Δραγούμη. Όταν στρατεύθηκε επελέγη υποψήφιος Έφεδρος Αξιωματικός και εκπαιδεύθηκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου.

Συμμετέσχε στον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο 1940-1941 επί εξάμηνο, όπου και τραυματίσθηκε ελαφρά. Μετά τη συνθηκολόγηση τοποθετήθηκε στο Νεστόριο Καστοριάς στις υπηρεσίες επισιτισμού. Με εντολή του ΚΚΕ εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ, όπου αναδείχθηκε καπετάνιος. Είχε όμως αντίθετη θέση στην γραμμή του ΚΚΕ, που ήθελε την αυτονόμηση της Μακεδονίας, την οποία πάντα εξέφραζε και δήλωνε. Μετά τα Δεκεμβριανά και τη Συμφωνία της Βάρκιζας με εντολή του ΚΚΕ μετέβη στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας.

ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Γ. ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949.

Ο Γ. Γιαννούλης, μετά την έναρξη της εγκληματικής ένοπλης ανταρσίας του ΚΚΕ με την επίθεσή του στις 31η Μαρτίου 1946 στο Λιτόχωρο Πιερίας, επέστρεψε στην Ελλάδα και εντάχθηκε στις δυνάμεις του <<Δημοκρατικού Στρατού>> και άρχισε τη συμμοριακή δράση του. Ως Διοικητής συμμοριακής Ταξιαρχίας συμμετείχε στην κατάληψη της Δεσκάτης, Αετομηλίτσας και άλλων πόλεων και χωριών. Στις 25 Ιουλίου 1947 συμμετείχε στην επίθεση κατά της πόλεως των Γρεβενών, διευθύνοντας τις επιχειρήσεις. Το Γενικό Αρχηγείο των συμμοριτών καταλόγισε ευθύνες στον Γιαννούλη και στους Διοικητές των Ταγμάτων. Από την αποτυχία της επίθεσης άρχισε η δυσμενής στάση και συμπεριφορά του Ζαχαριάδη και των λοιπών συντρόφων κατά του Γιαννούλη και ήταν θέμα χρόνου η επιβίωσή του. Τόσο στην επίθεση κατά του Μετσόβου, όσο και στην επίθεση κατά της Κόνιτσας στα τέλη του 1947 η Ταξιαρχία του Γιαννούλη δεν συμμετείχε, παρότι ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά την περιοχή.

Στην επιχείρηση <<ΚΟΡΩΝΙΣ>> του Ελληνικού Στρατού για κατάληψη του ορεινού όγκου του Γράμμου ο Γιαννούλης από τις αρχές του Αυγούστου 1948, ως Διοικητής της 102ας συμμορίτικης Ταξιαρχίας εμάχετο στα υψώματα Γκόλιο, Κάμενικ και Στενό του ορεινού όγκου του Γράμμου, πλησίον της Ελληνο-Αλβανικής Μεθορίου. Πολιτικός Επίτροπος της Ταξιαρχίας ο Νίκος Μπελογιάννης και των δύο Ταγμάτων της οι Πάνος Δημητρίου και Γεώργιος Κουτσομάρκος. Κατά πολλούς αντάρτες ο Ν. Μπελογιάννης διαδραμάτισε σοβαρό ρόλο στην πορεία προς τη θανατική καταδίκη του Γιαννούλη, όπως θα αναλυθεί σε επόμενη ανάρτησή μας.

Η Ταξιαρχία εγκαταλειμμένη και χωρίς εφεδρείες και υποστήριξη πυρών αντιμετώπιζε σοβαρότατα προβλήματα στον αγώνα της. Για τη δυσμενή κατάσταση, που επικρατούσε στην περιοχή, από το βιβλίο της αντάρτισσας Μαργαρίτας Λαζαρίδου <<Πόλεμος και Αίμα>> διαβάζουμε: <<Τις ημέρες εκείνες έζησα προσωπικά και από κοντά μαζί με όλη τη Ταξιαρχία τις τρομερές στιγμές της μάχης. Φωτιά ξεχυνόταν από παντού. Το ύψωμα είχε μεταβληθεί σε έναν φλεγόμενο κρατήρα. Αποδεκατισμένοι οι αντάρτες υποχωρούν. Γύρω τους όλοι νεκροί. Ο Γιαννούλης προσπαθεί άδικα να τους σταματήσει. Τον βλέπαμε να πολεμά από βράχο σε βράχο, από πέτρα σε πέτρα. Και όταν ένιωσε ότι το μέτωπο καταρρέει τον βλέπαμε να τρέχει σαν τρελός να σώσει τους ανθρώπους του, να περισώσει ό,τι απόμεινε ζωντανό στην Ταξιαρχία, που σχεδόν είχε διαλυθεί...>>

ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ Γ. ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ.

Για την ήττα της 102ας Ταξιαρχίας και την απώλεια της αμυντικής τοποθεσίας Γκόλιο, Κάμενικ και Στενό ο Γιαννούλης κρίθηκε από το Γενικό Αρχηγείο αποκλειστικά υπεύθυνος. Συνελήφθηκε από τους συντρόφους του και τέθηκε υπό κράτηση στην έδρα του Γενικού Αρχηγείου. Αμέσως άρχισαν ανακρίσεις σε μια προειλημμένη απόφαση για την καταδίκη του. Ο Πάνος Δημητρίου στο βιβλίο του <<Εκ βαθέων, χρονικό μιας ζωής και χρονικό μιας εποχής>> γράφει: << Ο σύντροφος Κανακαρίδης με προσκάλεσε να επισκεφθούμε τον Γιώργο Γιαννούλη στο καλύβι, όπου τον κρατούσαν. Τον είδα καθισμένο στο δάπεδο με τα χέρια δεμένα. Τον χαιρέτησα κι αυτός μου χαμογέλασε. Ο Κανακαρίδης τον έλουσε με μερικές ακατονόμαστες βρισιές. Ένιωσα αμηχανία και βγήκα από το καλύβι. Ο Κανακαρίδης, που βγήκε ξοπίσω μου, άρχισε να μου λέει με τι βαρύνεται ο Γιαννούλης και πόσο σίγουρος ήταν για την ενοχή του...>>

Ο Γιαννούλης παραπέμφθηκε σε έκτακτο ανταρτοδικείο, αν κι αυτό ακόμα αμφισβητείται, και καταδικάσθηκε σε θάνατο για διοικητική ανεπάρκεια, ενώ άλλοι ήταν οι λόγοι της θανατικής καταδίκης του. Εκτελέσθηκε περί τις 20 Αυγούστου 1948 από συντροφικές σφαίρες στο Γράμμο, που τόσο πολύ είχε αγαπήσει, αφήνοντας πίσω του την έγκυο σύζυγό του. Έτσι ο Γιαννούλης αποτέλεσε το εξιλαστήριο θύμα για να καλυφθούν οι σοβαρές ευθύνες των <<Στραταρχών>> Γούσια και Βλαντά.

Ο Νίκος Μέρτζος στο βιβλίο του <<Σβαρνούτ, το προδομένο αντάρτικο>> αναφέρεται στην εκτός του ΚΚΕ αντίδραση του Γιαννούλη στην αυτονόμηση της Μακεδονίας γράφοντας: << Πολλοί άλλοι καπετάνιοι σκοτώθηκαν από τους συντρόφους τους με τον τρόπο αυτό. Ο Γιαννούλης όμως ήταν εξ αρχής γραμμένος σε άλλο τετράδιο. Το ΚΚΕ δεν λησμόνησε ότι είχε κινηθεί με άλλους πατριώτες του ΕΛΑΣ να ανακόψουν τον εκσλαβισμό της Μακεδονίας το 1943. Τότε εξετέλεσε όλους εκείνους τους Μακεδόνες Ελασίτες στη Βουχωρίνα και στο Μελάνθιο>>.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Τα ανταρτοδικεία λειτουργούσαν διαρκώς κατά το συμμοριτοπόλεμο 1946-1949 και πολλοί αντάρτες οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, ακόμα για απλά πλημμελήματα, όπως για προπαγανδισμό κάθε φασιστικής θεωρίας, δειλία ενώπιον του εχθρού, απόπειρα λιποταξίας και άλλα. Ο φόβος ότι και άλλοι θα έχουν τη τύχη του Γιαννούλη ήταν διάχυτος, γεγονός που επιδρούσε άμεσα στο ηθικό και στην ψυχική διάθεση, ιδιαίτερα των στελεχών του <<Δημοκρατικού Στρατού>>, ειδικά μετά από ήττες. Οι αναλογίες με το Σοβιετικό δικαστικό σύστημα επί εποχής Στάλιν είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς. Εξάλλου αν για κάτι δεν θα μπορούσε να κατηγορηθεί η ηγεσία του ΚΚΕ ήταν η προδοσία του πνεύματος του πατερούλη Στάλιν.

ΠΗΓΕΣ.

1. Ο Αντισυμμοριακός Αγών του 1948 της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.

2. Φωτιά και τσεκούρι του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα.

3. Πόλεμος και Αίμα της Μαργαρίτας Λαζαρίδου.

4. Εκ βαθέων, χρονικό μιας ζωής και μιας εποχής του Πάνου Δημητρίου.

5. Σβαρνούτ, το προδομένο αντάρτικο του Νίκου Μέρτζου.

Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.