Καλοκαίρι 1944. Κομμουνιστική Διαφώτιση, Εύθυμες Βραδιές, Φορολογία υπέρ των ανταρτών από Ομάδα της ΕΠΟΝ προκαλεί το φριχτό έγκλημα της μαζικής σφαγής 6 ή 7 εξ αυτών στη Δρυόπη (Κάτω Φανάρι) Τροιζηνίας από ομάδα αντικομουνιστών κατοίκων. Μοναδική περίπτωση για την εποχή που έγινε.
(ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ από 20/11/2017).
Παρά το απόμακρο του χωριού και τη δυσκολία πρόσβασης σ’αυτό, η μοναδικότητα του εγκλήματος και η απουσία ιστορικών αναφορών, ιδιαίτερα από την πλευρά της αριστεράς στην οποίαν ανήκαν τα θύματα, με έκαναν να επισκεφθώ το χωριό και τον τόπο του εγκλήματος τον Μάρτιο του 2015.
Ακολουθεί η αναφορά στο γεγονός αυτό από το βιβλίο μου «ΑΘΩΩΝ ΑΙΜΑ, «Ελεύθερος Μωριάς» 1943-44», Τόμος Β΄. «...Ἕνα φριχτό γεγονός, μοναδικό στήν Πελοπόννησο καί πιθανόν σ᾽ ὁλόκληρη τήν Ἑλλάδα τήν περίοδο τῆς Κόκκινης Τρομοκρατίας, ἔλαβε χώρα στό μικρό χωριό Δρυόπη (Κάτω Φανάρι) τῆς Τροιζηνίας, ἀμέσως μετά τό τέλος τῆς Ἐκκαθαριστικῆς Ἐπιχείρησης τῶν Γερμανῶν τόν Ἰούνιο τοῦ 1944. Γιά πολλούς μῆνες πρίν ἀπό τήν ἐπιχείρηση τῶν Γερμανῶν, μιά ὁμάδα διαφωτιστῶν τῆς ΕΠΟΝ καί μελῶν τῆς ΕΤΑ, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Γεώργιο Παπαντωνίου (καπετάν Γκράβα) ἀπό τά Δίδυμα, φοιτητή τῆς Ἀνωτάτης Ἐμπορικῆς, εἶχαν κάνει βάση τους τό Κάτω Φανάρι. Λειτουργοῦσαν Γραφεῖο καί ἀποθήκη τῆς ΕΤΑ, ὅπου συγκέντρωναν τά προϊόντα τῆς φορολογίας τῶν κατοίκων.
Ἔμεναν σέ οἰκογένειες τοῦ χωριοῦ, οἱ ὁποῖες ἦταν ὑποχρεωμένες νά τούς συντηροῦν. Ἔκαναν «διαφώτηση» στούς κατοίκους καί ὀργάνωναν «εὔθυμες βραδυές» γιά τά παιδιά καί τά κορίτσια τοῦ χωριοῦ. Συχνά περιόδευαν καί τά ἄλλα χωριά τῆς Τροιζηνίας, γιά τόν ἴδιο σκοπό.
Κάποιοι κάτοικοι πού στοχοποιήθηκαν ὡς «ἀντίδραση» ἀπό τήν Ὁμάδα ἀναγκάστηκαν νά φύγουν ἀπό τή Δρυόπη καί νά κα¬ταφύγουν στόν Πόρο. Ἡ «φήμη» τους ὅμως φαίνεται ὅτι τούς ἀκολούθησε. Τήν ἄνοιξη τοῦ ᾽44 ἕνας ἀριθμός «ἀντιδραστικῶν» ἀπό τόν Πόρο καί ἄλλοι ἀπό τή Τροιζηνία πού εἶχαν καταφύγει ἐκεῖ γιά νά ἀποφύγουν τό ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ, ταξίδευαν γιά τόν Πειραιά μέ τό καΐκι ἑνός Δημήτρη Κακούρη. Ὁ Κακούρης, συννενοημένος μέ τό ΕΑΜ Τροιζηνίας, σταμάτησε τό καΐκι κοντά στά Μέθανα, στήν περιοχή Δαμαλά. Ἡ ΟΠΛΑ περίμενε ἐκεῖ, συνέλαβε ἕναν ἀριθμό ἐπιβατῶν καί τούς ἐκτέλεσε. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί ὁ ἀστυνομικός Πέτρος Γουβιώτης ἀπό τό Κάτω Φανάρι καί ὁ δήμαρχος Πόρου Ἀχιλλέας Παπαντωνίου. Εἰδικά ὁ Γουβιώτης, ὡς «ὑπηρετῶν» τή δοσιλογική κυβέρνηση τοῦ Ράλλη, εἶχε τήν συνηθισμένη τύχη τῶν ἀστυνομικῶν. Ὑπέφερε φριχτά βασανιστήρια, σπασμένα χέρια καί πόδια καί ἀφέθηκε νά πεθάνει ἀπό τά τραύματά του. Πίσω στό χωριό του, οἱ συγγενεῖς του θεώρησαν ὑπεύθυνους τούς «ἐπισκέπτες» τῆς ΕΠΟΝ/ΕΤΑ. Ὁ Γουβιώτης δέν ἦταν τό πρῶτο θύμα τῶν κομμουνιστῶν ἀπό τό Κάτω Φανάρι. Τό καλοκαίρι τοῦ 1943, στήν πρώτη τους ἐπίσκεψη στό χωριό ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ εἶχαν ἐκτελέσει τόν πρόεδρο Ἀναστάσιο Φριώτη.
Ὅσο ὑπῆρχε ὁ φόβος τῆς ΟΠΛΑ, ἡ ἐπιθυμία ἀντεκδίκησης τῶν συγγενῶν καί φίλων τοῦ Γουβιώτη, του Φριώτη καί ἄλλων κατοίκων ἐλέγχετο. Ἡ παρουσία τῶν «ἐπισκεπτῶν» γινόταν ἀνεκτή καί οἱ ἐντολές τούς συνέχιζαν νά ἐκτελοῦνται. Μέ τήν προσέγγιση τῶν Γερμανῶν, ὅπως ἀναφέραμε, οἱ πιό πολλοί ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ καί μέλη τῆς ΟΠΛΑ διέφυγαν στήν Κυνουρία. Τά μέλη αὐτῆς τῆς ὁμάδος προτίμησαν νά κρυφτοῦν στό βουνό, κοντά στό μικρό χωριό Εὐαγγελισμός (Σκαπέτι). Μετά τήν ἀποχώρηση τῶν Γερμανῶν, ἡ ὁμάδα ἐπέστρεψε στό Κάτω Φανάρι. Ἀπό τά γεγονότα πού ἀκολούθησαν προκύπτει ὅτι δέν πρέπει νά ἔλαβαν ὑπ᾽ ὄψη τους τήν ἀλλαγή κλίματος πού βρῆκαν, οὔτε τίς συμβουλές μερικῶν νά φύγουν ἀπό τό χωριό. Σχεδόν κανείς κάτοικος δέν τούς χαιρετοῦσε καί οἱ περισσότεροι βρῆκαν κλειστά τά σπίτια στά ὁποῖα διέμεναν νωρίτερα, ὥστε ἀναγκάστηκαν νά κοιμοῦνται στό γραφεῖο τους.
Ὁ φόβος εἶχε τώρα φύγει ἀπό τούς πολλούς καί εἶχε περάσει στούς λίγους φίλους τους στό χωριό, ὥστε κι αὐτοί τούς ἀπέφευγαν. Τό δεύτερο βράδυ κάλεσαν τούς κατοίκους τοῦ χωριοῦ σέ συγκέντρωση «διαφώτισης» ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους. Ὅταν ὁ καπετάν Γκράβας ἀνέβηκε στό πεζούλι τῆς ἐκκλησίας γιά νά μιλήσει, μερικοί κάτοικοι ἄρχισαν νά κραυγάζουν καί νά τούς κατηγοροῦν γιά τή δολοφονία τοῦ Πέτρου Γουβιώτη, γιά τήν ὁποία ἡ εὐθύνη τοῦ Γκράβα καί τῆς ὁμάδος του δέν πιστεύω ὅτι ἦταν τεκμηριωμένη. Ἄλλοι κάτοικοι διαμαρτύρονταν γιά τή φορολογία πού τούς εἶχε ἐπιβληθεῖ νωρίτερα.
Σύντομα ἡ κατάσταση ξέφυγε ἀπό κάθε ἔλεγχο. Κάποιοι ἀ¬πό τούς συγγενεῖς καί φίλους τοῦ Γουβιώτη εἶχαν πάει προετοιμασμένοι. Εἶχαν μαζί τους μαχαίρια καί ξύλα καί ἐπιτέθηκαν στήν ὁμάδα τῆς ΕΠΟΝ/ΕΤΑ. Ἐνῶ μερικοί τουλάχιστον ἦταν ὁπλισμένοι, δέν πρόλαβαν ἤ δέν μπόρεσαν νά ἀντιδράσουν. Οἱ νέοι λυντσαρίστικαν μέ κτυπήματα μαχαιριῶν καί ξύλων καί ἔπεσαν αἱμόφυρτοι ἐκεῖ πού γινόταν ἡ συγκέντρωση, ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία.
{Ἡ ἀδελφή τοῦ Γκράβα, ἡ Γιόνα Παπαντωνίου -σύζ. Μικέ Παϊδούση-, στό βιβλίο της «Κόκκινος Ἐπιτάφιος» γράφει ὅτι τά θύματα ἦταν 7. Ὁ Βασίλης Λαδᾶς, ὁ ὁποῖος πῆρε τίς πληροφορίες του ἀπό τήν ἀδελφή τοῦ Γκράβα, στήν περιγραφή τοῦ γεγονότος ἀναφέρεται σέ 7 θύματα, ἀλλά σέ ἄλλο σημεῖο τοῦ βιβλίου του ὁμιλεῖ γιά 6. Ὅταν ἐπισκέφθηκα τή Δρυόπη, ὅλοι μέ τούς ὁποίους συνομίλησα γιά τό γεγονός, ὑπεστήριξαν ὅτι ἡ Ὁμάδα εἶχε μέν 7 ἄτομα ἀλλά τά θύματα ἦταν 6. Ἐπίσης, ὅτι τό βράδυ τοῦ λυντσαρίσματος ἐκτελέστηκαν 5, ἐνῶ 2 ἄτομα διέφυγαν. Ἐξ αὐτῶν, ὁ ἕνας πού ἦταν μᾶλλον τραυματισμένος, κρύφτηκε τή νύχτα κάπου κοντά. Συνελήφθη τήν ἑπομένη ἡμέρα καί ἐκτελέστηκε ἀπό τούς ἴδιους φονιάδες. Ὁ δεύτερος, πού σύμφωνα μέ τίς μαρτυρίες διέφυγε, λεγόταν Μέξης καί ἦταν τότε ἤ ἔγινε ἀργότερα εἰσαγγελέας. Κατέφυγε σέ οἰκία κατοίκου τοῦ χωριοῦ, ὁ ὁποῖος τόν προστάτευσε καί ἀρνήθηκε νά τόν παραδώσει στούς διῶκτες του. Ἕνας ἐκ τῶν συνομιλητῶν μου, μοῦ εἶπε ὅτι εἶναι γυιός τοῦ σωτήρα τοῦ Μέξη καί ὅτι ὡς παιδί 10 ἐτῶν ἦταν αὐτόπτης μάρτυρας τῆς σφαγῆς μαζί μέ τόν πατέρα του. Μοῦ ζήτησε νά μήν ἀναφερθεῖ τό ὄνομά του, κάτι πού ζήτησαν καί ὅλοι οἱ ἄλλοι τούς ὁποίους συνάντησα στή Δρυόπη καί πῆρα πληροφορίες κατά τήν ἐκεῖ ἐπίσκεψή μου.}
Μιά κοπέλα ἀπό τό χωριό, μέλος τῆς ὁμάδος, πού δέν εἶχε φθάσει ἀκόμη στήν ἐκκλησία, ἄκουσε τήν ὀχλοβοή καί τίς κραυγές πόνου τῶν συντρόφων της καί ἄρχισε νά πυροβολεῖ στόν ἀέρα γιά ἐκφοβισμό. Τότε, κάποιος τήν κτύπησε ἀπό πίσω καί ἔπεσε κάτω καί εἴτε ἐσφάγη ἤ ἐκτελέστηκε μέ τό ὅπλο της. Ἄκουσα καί τίς δυό ἐκδοχές, ὅταν ἐπισκέφθηκα ὁ ἴδιος τη Δρυόπη τόν Μάρτιο τοῦ 2015.
Τό λυντσάρισμα τῶν νέων ἦταν τραγικό καί φριχτό, ἀλλά καί πρωτάκουστο. Λυντσαρίσματα ἀντιπάλων εἶχαν συμβεῖ πρίν λίγες ἡμέρες στό Κρανίδι καί στίς Σπέτσες. Ἡ ἀμετροεπής πολιτική καί ἡ τρομοκρατία τῆς Ἀριστερᾶς καί τῶν ὀργάνων της πού τήν ἐφάρμοζαν, εἶχε γεμίσει μέ τρομερό μῖσος καί ἐπιθυμία γιά ἀντεκδίκηση τίς καρδιές ἁπλῶν ἀνθρώπων. Ὅμως γιά κατοίκους ἑνός μικροῦ χωριοῦ, ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία τους, νά λυντσάρουν 7 νέους ἀνθρώπους χωρίς κανείς νά τούς σταματήσει ἦταν πρωτάκουστο. Κανείς δέν βγῆκε μπροστά νά περιορίσει τό αἴσθημα ἀντεκδίκησης πού ὑπῆρχε. Μιά ἀντίστροφη «διαφώτηση» στήν ὁμάδα καί ἐκδίωξη ἀπό τό χωριό, ἔστω καί φυλάκισή τους γιά ἕνα διάστημα γιά συνετισμό, θά ἦταν μία πλέον ἁρμόζουσα τιμωρία.
Φρικτό καί πράξη ντροπῆς εἶναι καί ὅτι ἔγινε στή συνέχεια. Οἱ σοροί τῶν νεκρῶν νέων παρέμειναν ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία, μεχρι τήν ἑπομένη ἡμέρα. Κάποιοι ἀπό τό χωριό εἰδοποίησαν γιά τό γεγονός τούς Γερμανούς, οἱ ὁποῖοι ἔφθασαν στό Κάτω Φανάρι, διεπίστωσαν τό ἀποτέλεσμα τῆς σφαγῆς καί διέταξαν τόν ἐνταφιασμό τῶν νεκρῶν. Τό γιατί εἰδοποίησαν τούς Γερμανούς, εἶναι γιά μένα μυστήριο. Μήπως ἀνέμεναν κάποια ἐπιβράβευση ἀπό τούς κατακτητές γιά τή σφαγή τῶν συμπατριωτῶν τους; Ἀντί γιά ἐνταφιασμό, οἱ θύτες ἔσυραν τίς σορούς 200-300 μέτρα καί τίς πέταξαν σέ ἕναν ἀσβεστόλακκο, στό χωράφι δίπλα ἀπό τό σχολεῖο!
Οἱ 7 δέν πλήρωσαν μόνο μέ τή ζωή τους γιά πολλά ἀπό τά ἐγκλήματα τοῦ ΕΛΑΣ καί τῆς ΟΠΛΑ στήν Τροιζηνία καί τίς δικές τους ὑπερβολές, ἀλλά καί ἡ μνήμη γι᾽ αὐτούς καί τή θυσία τους, ἔχει περάσει στή σιωπή καί τήν ἀφάνεια . Τά μόνα ὀνόματα θυμάτων πού βρῆκα, ἐκτός τοῦ Γεωργίου Παπαντωνίου (καπετάν Γκράβα), εἶναι τῆς Δήμητρας Λαμπροπούλου ἀπό τή Δρυόπη καί τοῦ Κυριάκου Κυριακίδη (καπετάν Κουφοῦ) ἀπό τή Νέα Κίο. Ὁ Κυριακίδης ἦταν παλαιό καί ἐνεργό μέλος τοῦ ΚΚΕ, μέ θητεία στίς φυλακές τήν περίοδο τῆς δικτατορίας Μεταξᾶ.
Πρίν γίνει μέλος τῆς ὁμάδος τοῦ καπετάν Γκράβα, εἶχε συστήσει σχολεῖο Μαρξιστικῆς Πολιτικῆς Οἰκονομίας στό Κρανίδι καί δίδασκε (φυσικά ὑποχρεωτικά) τούς νέους τοῦ χωριοῦ! Ὅταν στή ἐπίσκεψή μου στό Κάτω Φανάρι ρώτησα γιατί δέν ὑπάρχει ἔστω μιά μικρή πλάκα κάπου πού νά μνημονεύει τά ὀνόματά τους καί τό γεγονός τῆς σφαγῆς τους, οἱ ἄνθρωποι στούς ὁποίους ἀπευθύνθηκα χαμήλωσαν τά μάτια καί παρέμειναν σιωπηλοί. Στήν ἴδια παρατήρηση, τῆς ἀπουσίας κάποιας πλάκας μέ τά ὀνόματα τῶν νέων, μιά γυναίκα τοῦ χωριοῦ μοῦ συνέστησε νά ἐπισκεφθῶ τό κοιμητήριο τοῦ χωριοῦ νά δῶ τό ὡραῖο μνημεῖο εἰς μνήμην τοῦ ἄλλου θύματος τοῦ μίσους, τοῦ ἀστυνομικοῦ Πέτρου Γουβιώτη!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου