Ioannis Bougas (ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ
18/10/1944. Καταστροφή του Κούκου Πιερίας από τον ΕΛΑΣ!
Ο Κούκος ήταν χωριό σχεδόν αποκλειστικά Ποντίων προσφύγων. Ο Κυριάκος Παπαδόπουλος (Κισάμπατζακ), ήταν πολύπειρος Καπετάνιος από τον Δυτικό Πόντο.
Την άνοιξη του 1943 οργανώθηκε στην ΠΑΟ ως καπετάνιος στην Πιερία με βάση το χωριό του τον Κούκο. Όταν το φθινόπωρο ο ΕΛΑΣ άρχισε την επίθεση στην ΠΑΟ, ζήτησε και από τον Παπαδόπουλο να διαλύσει την ομάδα του ή να καταταγεί στον ΕΛΑΣ. Εκείνος αρνηθηκε και είπε για τον ΕΛΑΣ: «ουδεμία εμπιστοσύνην έχομεν εις την ηγεσίαν του ΕΛΑΣ. Αυτού ηγούνται σεσημασμένοι κομμουνισταί σκοπούντες επέκτασιν Σλαύων και όχι απελευθέρωσιν Πατρίδος».
Την άρνησηή του ακολούθησε επίθεση του ΕΛΑΣ εναντίον του στον Κούκο, τον Νοέμβριο του 1943. Ο καπετάνιος με τους περισσοτέρους συνεργάτες του διέφυγαν. Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ συνέλαβαν 150 περίπου άνδρες και 6 γυναίκες του χωριού μεταξύ των οποίων τη σύζυγο του Κισά Μπατζάκ και τα δυό του κορίτσια –και εδώ η «Οικογενειακή Ευθύνη» των κομμουνιστών- και τους μετέφεραν σε Στρατόπεδο Κρατουμένων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στο χωριό Ελαφίνα.
Ένα μήνα αργότερα, παραμονές Χριστουγέννων του 1943 οι Γερμανοί οργανώνουν εκκαθαριστική επιχείρηση και φθάνουν και στην Ελαφίνα. Βρίσκουν σώους και ελευθερώνουν όλους τους ομήρους εκτός από τη σύζυγο του Παπαδόπουλου την οποίαν οι ΕΛΑΣίτες δολοφόνησαν πριν απομακρυνθούν.
Μετά από αυτό, ο Παπαδόπουλος σε συννενόηση και με άλλα γύρω Ποντιακά χωριά απεφάσισαν να οπλιστούν για να αμυνθούν στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Κατέφυγαν για όπλα στους Γερμανούς, και από αντιστασιακοί πατριώτες κατέληξαν σε συνεργάτες των Γερμανών. Η συμμετοχή στην αντικομουνιστική οργάνωση του Παπαδόπουλου ήταν μαζική από τους Πόντιους της περιοχής και καθολική στο χωριό του, τον Κούκο!
Το ανεξάρτητο τμήμα που σχημάτισε ο Παπαδόπουλος είχε δύναμη περίπου 1.200 άνδρες και συγκρούστηκε επανειλημένα με τον ΕΛΑΣ.
Ο Γιώργος Κρήτος (καπετάν Θαλής), πολιτικός επιτροπος του τοπικού συντάγματος του ΕΛΑΣ έλεγε για τους Πόντιους της Πιερίας και τους συντρόφους του Κισά Μπατζάκ:
«... Μητρική τους γλώσσα είναι η Τουρκική. Και παρόλο που από το ’22 ήλθαν στην Ελλάδα, οι γεροντότεροι εξακολουθούν να μην ξέρουν γρι ελληνικά. Είναι φανατισμένοι χριστιανοί. Τους διακρίνει ένα είδος μοιρολατρίας και σπαρτιάτικης πειθαρχίας που την επιτείνει το χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο. Υπακούνε στον αρχηγό τους τυφλά. Ο,τι πει αυτός. Πως μπορεί να μην είναι σωστό αυτό που θα πει ο αρχηγός; Εχουν όμως και ένα προσόν που δεν το έχουν οι άλλοι και κανένας δεν μπορεί να τους το αρνηθεί. Είναι άριστοι πολεμιστές, φημισμένοι σκοπευτές, ατρόμητοι πάνω στη μάχη, σωστά παλικάρια».
Την ημέρα που στην Αθήνα έφθασε ο πρωθυπουργός, ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στον Κούκο με μεγάλη δύναμη, με περίπου 1.500 αντάρτες. Ο Παπαδόπουλος είχε περίπου 500 άνδρες. Μετά από μάχη αρκετών ωρών, ο ΕΛΑΣ υπερίσχυσε. Όσοι άνδρες του Παπαδόπουλου συνελήφθησαν, εσφάγησαν στο μέσον του χωριού. Το σύνολο των θυμάτων από τη μάχη και τη σφαγή ήταν περίπου 400, εκ των οποίων 90 κάτοικοι του Κούκου. Ένας ήταν ο γυιος του Παπαδόπουλου. Το νεώτερο θύμα της σφαγής ήταν ο γυιός του καπετάνιου Ανέστη Σαχινίδη, 16 ετών, που εσφάγη εμπρός στη μητέρα του.
Στη συνέχεια έκαψαν ολόκληρο το χωριό. Ο Παπαδόπουλος με τμήμα των αμυνομένων και πολλούς αμάχους πολεμώντας διέφυγαν στο γειτονικό χωριό Κίτρος και συνέχεια στην παραλιακή Μεθώνη. Τη διαφυγή τους βοήθησαν Γερμανοί που έφθασαν με άρματα από το Κίτρος. Από τη Μεθώνη με βάρκες ανέβηκαν σε φορτηγό πλοίο και έφθασαν στη Θεσσαλονίκη, όπου βρήκαν καταφύγιο για μεγάλο διάστημα στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας.
Ο Παπαδόπουλος με πολλούς από τους άνδρες του που γλύτωσαν κατέληξαν στο Κιλκίς και πολέμησαν πάλι τον ΕΛΑΣ όταν επιτέθηκε σε εκείνους τους ενόπλους. Ο Παπαδόπουλος αυτοκτόνησε μετά τη μάχη του Κιλκίς για να μην πέσει στα χέρια τους ΕΛΑΣ.
Το ερώτημα φυσικά παραμένει. Γιατί οι άνθρωποι αυτοί, κατά πλειοψηφία Έλληνες του Πόντου πήραν όπλα από τους Γερμανούς και αντιστάθηκαν στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, και μάλιστα έχοντας σχεδόν καθολική έγκριση των συμπατριωτών τους; Μπορούν να κατηγορηθούν γιατί, ενώ είχαν και άλλες επιλογές – (1) να συμπλεύσουν με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, (2) να δεχθούν χωρίς αντίσταση να γίνουν θύματα του ΕΛΑΣ, (3) να διαφύγουν κάπου που υπήρχε σχετική ασφάλεια, π.χ. στη Θεσσαλονίκη- προτίμησαν τη αντίσταση στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ με Γερμανικά όπλα.
Δεν πιστεύω ότι είναι λογικό να κατηγορούνται ότι πήραν όπλα για να βοηθήσουν τους Γερμανούς. Η αλληλουχία των γεγονότων δεν δείχνει κάτι τέτοιο.
Εκτός αυτού υπάρχει και το άλλο βασικό ερώτημα. Γιατί το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δεν ήθελε καμία άλλη ένοπλη Αντιστασιακή Οργάνωση; Γιατί επιτέθηκε στην ΠΑΟ και στον Παπαδόπουλο το φθινόπωρο του 1943 όταν εκείνος πολεμούσε τους Βουλγάρους και τους Γερμανούς;
Τα ανωτέρω αφορούν το γιατί ο Παπαδόπουλος και οι συμπατριώτες του βρέθηκαν με Γερμανικά όπλα. Για πλήρη ιστορική αποτίμηση πρέπει κανείς να εξετάσει και πως τα χρησιμοποίησαν τα όπλα και πως συμπεριφέρθηκαν έναντι των πολιτικών τους αντιπάλων στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Φυσικά, ασχέτως της συμπεριφοράς του Παπδόπουλου και των συντρόφων του, δεν δικαιολογείται η δολοφονία της συζύγου του και του γυιού του και των άλλων αιχμαλώτων και αμάχων, ούτε ο εμπρησμός του χωριού από τον ΕΛΑΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου