Τι μας διδάσκει η άθλια υγειονομική περίθαλψη στην πρώην ΕΣΣΔ
η ανευθυνότητα, που εκφράζεται από το δημοφιλές ρωσικό ρητό «προσποιούνται ότι μας πληρώνουν και υποκρινόμαστε ότι δουλεύουμε», είχε ως αποτέλεσμα φρικτή ποιότητα υπηρεσίας, εκτεταμένη διαφθορά και εκτεταμένες απώλειες ζωών στην σοσιαλιστική περίθαλψη.
- Του Yuri N. Maltsev
- Από το Ινστιτούτο Mises
- Απόδοση-Ελληνικές παραπομπές: Μιχάλης Γκουντής και Ευθύμης Μαραμής
Εισαγωγή
Το 1918, η Σοβιετική Ένωση έγινε η πρώτη χώρα που υποσχέθηκε την καθολική κάλυψη της υγειονομικής περίθαλψης εφ’ όρου ζωής, η οποία θα επιτυγχάνοταν με την πλήρη κοινωνικοποίηση της ιατρικής. Το «δικαίωμα στην υγεία» έγινε ένα «συνταγματικό δικαίωμα» των πολιτών της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα φερόμενα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος ήταν ότι θα «μειωθεί» το κόστος και θα εξαλειφθούν οι «σπατάλες» που προήλθαν από «περιττές αλληλοεπικαλύψεις και παραλληλισμούς» – δηλαδή τον ανταγωνισμό.
Αυτοί οι στόχοι ήταν παρόμοιοι με αυτούς που δήλωσαν ο κ. Obama και η κα Pelosi – ελκυστικοί και ανθρώπινοι στόχοι παγκόσμιας κάλυψης και χαμηλού κόστους. Υπάρχει κάτι που να μη μας αρέσει εδώ;
Υγειονομικά προβλήματα του συστήματος…υγείας
Το σύστημα είχε πολλές δεκαετίες καιρό για να δουλέψει, αλλά η εκτεταμένη απάθεια και η χαμηλή ποιότητα εργασίας παρέλυσαν το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Στα βάθη του σοσιαλιστικού πειράματος, τα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης στη Ρωσία ήταν τουλάχιστον εκατό χρόνια πίσω από το μέσο επίπεδο των ΗΠΑ. Επιπλέον, η βρωμιά, οι μυρωδιές, οι γάτες που περιπλανιούνταν στις αίθουσες, το μεθυσμένο ιατρικό προσωπικό και η απουσία σαπουνιών και προμηθειών καθαρισμού προστίθενται σε μια συνολική εικόνα απελπισίας και απογοήτευσης που παραλύει το σύστημα. Σύμφωνα με επίσημες ρωσικές εκτιμήσεις, το 78% όλων των θυμάτων του AIDS στη Ρωσία κόλλησε τον ιό μέσω βρώμικων βελονών ή μολυσμένου αίματος στα κρατικά νοσοκομεία.
Η ανευθυνότητα, που εκφράζεται από το δημοφιλές ρωσικό ρητό «προσποιούνται ότι μας πληρώνουν και υποκρινόμαστε ότι δουλεύουμε», είχε ως αποτέλεσμα φρικτή ποιότητα υπηρεσίας, εκτεταμένη διαφθορά και εκτεταμένες απώλειες ζωών. Ο φίλος μου, διάσημος νευροχειρουργός στη σημερινή Ρωσία, λάμβανε μηνιαίο μισθό 150 ρούβλια – το ένα τρίτο του μέσου μισθού του οδηγού λεωφορείου.
Δωροδοκίες και διαφθορά
Προκειμένου να λάβουν κάποια ελάχιστη προσοχή από τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, οι ασθενείς έπρεπε να πληρώνουν δωροδοκίες. Ήμουν μάρτυρας μιας περίπτωσης ενός «μη πελάτη» ασθενή που πέθανε προσπαθώντας να φτάσει σε μία τουαλέτα στο τέλος του μεγάλου διαδρόμου μετά από χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο. Η αναισθησία ήταν συνήθως «μη διαθέσιμη» για αμβλώσεις ή μικρές δερματικές και χειρουργικές επεμβάσεις σε αυτί, μύτη, λαιμό. Αυτό χρησιμοποιήθηκε ως μέσο εκβιασμού από αδίστακτους ιατρικούς γραφειοκράτες.
«Η σκλαβιά σίγουρα «μείωσε το κόστος «της εργασίας,» εξάλειψε τα απόβλητα «των διαπραγματεύσεων για τους μισθούς και απέφυγε «περιττές αλληλοεπικαλύψεις και παραλληλισμούς.»
Για να βελτιωθούν τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που πέθαιναν μέσα στο σύστημα, το προσωπικό κυριολεκτικά πετούσε τους ασθενείς έξω από το κτίριο πριν ξεψυχήσουν.
Ανύπαρκτη νομική κάλυψη για τους αδικημένους
Όντας συνήγορος του πολίτη στην περιοχή της Μόσχας από το 1987 έως το 1989, έλαβα πολλές καταγγελίες για εγκληματική αμέλεια, δωροδοκίες ληφθέντων από ιατρικούς γραφειοκράτες, μεθυσμένα πληρώματα ασθενοφόρων και τροφικές δηλητηριάσεις σε νοσοκομεία και εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας. Θυμάμαι την περίπτωση ενός 14χρονου κοριτσιού από την περιοχή μου που πέθανε από οξεία νεφρίτιδα σε νοσοκομείο της Μόσχας. Πέθανε επειδή ένας γιατρός αποφάσισε ότι ήταν καλύτερο να σώσει την «πολύτιμη» ταινία ακτίνων Χ (που εισήχθη από τους Σοβιετικούς για σκληρό νόμισμα) αντί να διπλο-ελέγξει τη διάγνωσή του. Αυτές οι ακτίνες Χ θα είχαν διορθώσει τη διάγνωση για νευροπαθητικό πόνο.
Αντ’ αυτού, ο γιατρός εφάρμοσε στην έφηβη θερμική συμπίεση, η οποία την σκότωσε σχεδόν αμέσως. Δεν υπήρχε νομική κάλυψη για τους γονείς και τους παππούδες του κοριτσιού. Εξ ορισμού, ένα σύστημα ενιαίας πληρωμής (single payer) δεν μπορεί να επιτρέψει οποιαδήποτε τέτοια κάλυψη. Οι παππούδες δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν σε αυτή την απώλεια. Και οι δύο πέθαναν μέσα σε έξι μήνες. Ο γιατρός δεν έλαβε επίσημη επίπληξη.
Το «αταξικό» σύστημα δημιούργησε…τάξεις ευεργετημένων
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κυβερνητικοί γραφειοκράτες και οι αξιωματούχοι του Κομμουνιστικού Κόμματος, ήδη από το 1921 (τρία χρόνια μετά την κοινωνικοποίηση της ιατρικής από τον Λένιν), συνειδητοποίησαν ότι το εγκαλιταριανό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης ήταν καλό μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον ως παροχείς, διευθυντές και διανομείς – αλλά όχι ως χρήστες του συστήματος.
Έτσι, όπως σε όλες τις χώρες με κοινωνικοποιημένη ιατρική, δημιουργήθηκε ένα σύστημα δύο επιπέδων: το ένα για τις «γκρίζες μάζες» και το άλλο, με ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο υπηρεσίας, για τους γραφειοκράτες και τους διανοούμενους τους. Στην ΕΣΣΔ, ήταν συχνά η πραγματικότητα ότι ενώ εργαζόμενοι και αγρότες πέθαιναν στα κρατικά νοσοκομεία, το φάρμακο και ο εξοπλισμός που μπορούσε να σώσει τη ζωή τους καθόταν αχρησιμοποίητο στο σύστημα της νομενκλατούρας.
Ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας
Στο τέλος του σοσιαλιστικού πειράματος, το επίσημο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στη Ρωσία ήταν περισσότερο από 2,5 φορές υψηλότερο από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες και 5 φορές μεγαλύτερο από από το αντίστοιχο της Ιαπωνίας. Το ποσοστό των 24,5 θανάτων ανά 1000 γεννήσεις τέθηκε υπό έρευνα πρόσφατα από αρκετούς βουλευτές στο ρωσικό κοινοβούλιο, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι 7 φορές υψηλότερος από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θα έκανε το ρωσικό ποσοστό θνησιμότητας 55 σε σύγκριση με το ποσοστό των ΗΠΑ 8,1 ανά 1.000 γεννήσεις.
Τούτου λεχθέντος, θα πρέπει να καταστήσω σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του βιομηχανοποιημένου κόσμου μόνο επειδή μετράει όλα τα νεκρά βρέφη , συμπεριλαμβανομένων των πρόωρων μωρών, όπου συμβαίνει το μεγαλύτερο μέρος των θανάτων.
Οι περισσότερες χώρες δεν υπολογίζουν τους πρόωρους θανάτους του βρέφους. Ορισμένες δεν υπολογίζουν τυχόν θανάτους που συμβαίνουν τις πρώτες 72 ώρες. Ορισμένες χώρες δεν υπολογίζουν καν θανάτους από τις πρώτες δύο εβδομάδες της ζωής. Στην Κούβα, που χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας, τα βρέφη καταγράφονται μόνο όταν είναι ηλικίας πολλών μηνών, αφαιρώντας έτσι από τις επίσημες στατιστικές όλους τους θανάτους των βρεφών που συμβαίνουν κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους.
Στις αγροτικές περιοχές Καρακάλπακια, Σαχά, Τσετσενία, Καλύκκια και Ινγκουσετία, το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας είναι περίπου 100 ανά 1.000 γεννήσεις, τοποθετώντας αυτές τις περιοχές στην ίδια κατηγορία με την Αγκόλα, το Τσαντ και το Μπαγκλαντές. Δεκάδες χιλιάδες βρέφη πέφτουν θύματα της γρίπης κάθε χρόνο και το ποσοστό των παιδιών που πεθαίνουν από την πνευμονία και τη φυματίωση αυξάνεται. Οι ραχίτιδες, που οφείλονται στην έλλειψη βιταμίνης D και είναι άγνωστες στον υπόλοιπο κόσμο, σκοτώνουν πολλούς νέους.
Προσδόκιμο ζωής
Η βλάβη της μήτρας είναι ευρέως διαδεδομένη, χάρη στις 7.3 αποβολές που υφίσταται η μέση Ρωσίδα γυναίκα κατά τη διάρκεια των γόνιμων χρόνων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές γυναίκες αποφεύγουν συνολικά τις αμβλώσεις, ο μέσος όρος 7.3 σημαίνει ότι πολλές γυναίκες έχουν δεκάδες ή περισσότερες αμβλώσεις κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Ακόμη και σήμερα, σύμφωνα με την Επιτροπή Στατιστικής του Κράτους, το μέσο προσδόκιμο ζωής για τους Ρώσους άνδρες είναι μικρότερο από 59 έτη – 58 έτη και 11 μήνες – ενώ για τις Ρωσίδες γυναίκες είναι 72 έτη. Το συνδυασμένο ποσοστό είναι 65 έτη και τρεις μήνες.1 Συγκριτικά, η μέση διάρκεια ζωής για τους άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι 73 έτη και για τις γυναίκες 79 έτη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση για τον συνολικό πληθυσμό έφθασε σε ένα αμερικανικό υψηλό όλων των εποχών των 77,5 ετών, από 49,2 χρόνια μόλις πριν από έναν αιώνα. Το προσδόκιμο ζωής στη Ρωσία κατά τη γέννηση είναι 12 χρόνια χαμηλότερο.2
Η παρακμή του κρατικού συστήματος υγείας ήταν εμφανής
Μετά από 70 χρόνια σοσιαλισμού, το 57% των ρωσικών νοσοκομείων δεν διέθετε ζεστό νερό και το 36% των νοσοκομείων που βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές της Ρωσίας δεν είχαν καθόλου νερό ή αποχέτευση. Δεν είναι καταπληκτικό το γεγονός ότι ενώ η σοσιαλιστική κυβέρνηση, ανέπτυσσε εξερεύνηση στο διάστημα και εξελιγμένα όπλα, αγνοούσε εντελώς τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες των πολιτών της;
«Η βρωμιά, η δυσοσμία, οι γάτες που περιπλανιούνται στις αίθουσες, το μεθυσμένο ιατρικό προσωπικό και η απουσία σαπουνιών και ειδών καθαρισμού προστίθενται σε μια συνολική απεικόνιση απελπισίας και απογοήτευσης που παραλύει το σύστημα».
Η φρικτή ποιότητα των υπηρεσιών δεν είναι μόνο χαρακτηριστική της «βαρβαρότητας» της Ρωσίας και άλλων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης: είναι άμεσο αποτέλεσμα του κυβερνητικού μονοπωλίου της υγειονομικής περίθαλψης και μπορεί να συναντηθεί σε οποιαδήποτε χώρα. Στην «πολιτισμένη» Αγγλία, για παράδειγμα, η λίστα αναμονής για χειρουργικές επεμβάσεις είναι σχεδόν 800.000 άτομα σε πληθυσμό 55 εκατομμυρίων. Ο υπερσύγχρονος εξοπλισμός δεν υπάρχει στα περισσότερα βρετανικά νοσοκομεία. Στην Αγγλία, μόνο το 10% των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη προέρχεται από ιδιωτικές πηγές.
Ο δυτικός κόσμος βιώνει και αυτός τα δεινά της κοινωνικοποιημένης υγείας
Η Βρετανία πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη της τεχνολογίας νεφρικής αιμοκάθαρσης και παρόλα αυτά η χώρα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αιμοκάθαρσης στον κόσμο. Το Ινστιτούτο Brookings (δύσκολα το χαρακτηρίζει κάποιος υποστηρικτή των ελεύθερων αγορών) διαπίστωσε ότι κάθε χρόνο 7.000 Βρετανοί που χρειάζονται αντικαταστάσεις ισχίου, μεταξύ 4.000 και 20.000 που χρειάζονται χειρουργική επέμβαση στεφανιαίας παράκαμψης και περίπου 10.000 έως 15.000 που χρειάζονται χημειοθεραπεία, στερούνται ιατρικής φροντίδας στη Βρετανία .
Η διάκριση λόγω ηλικίας είναι ιδιαίτερα εμφανής σχεδόν σε όλα τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης που διαχειρίζεται το κράτος. Στη Ρωσία, οι ασθενείς ηλικίας άνω των 60 ετών θεωρούνταν άχρηστα παράσιτα και εκείνοι άνω των 70 ετών συχνά στερούνταν ακόμη και στοιχειώδεις μορφές υγειονομικής περίθαλψης.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για τη θεραπεία της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας, οι ασθενείς ηλικίας 55 ετών στερούνται τη θεραπεία στο 35% των κέντρων αιμοκάθαρσης. 45% των ασθενών ηλικίας 65 ετών στα κέντρα δεν τυγχάνουν θεραπείας, ενώ ασθενείς ηλικίας 75 ετών και άνω, σπάνια λαμβάνουν ιατρική φροντίδα σε αυτά τα κέντρα.
Στον Καναδά, ο πληθυσμός χωρίζεται σε τρεις ηλικιακές ομάδες από απόψεως πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη: εκείνων κάτω των 45 ετών, των ατόμων 45-65 ετών και εκείνων άνω των 65 ετών. Περιττό να πούμε ότι η πρώτη ομάδα, που θα μπορούσαν να ονομαστούν «ενεργοί φορολογούμενοι» έχει προτεραιότητα.
Σοβιετικού τύπου προπαγάνδα στον Δυτικό κόσμο
Οι υποστηρικτές της κοινωνικοποιημένης ιατρικής στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν σοβιετικές τακτικές προπαγάνδας για να επιτύχουν τους στόχους τους. Ο Michael Moore είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και αποτελεσματικούς σοσιαλιστές προπαγανδιστές στην Αμερική. Στο ντοκιμαντέρ Sicko, συγκρίνει αδίκως και δυσμενώς την υγειονομική περίθαλψη για τους ηλικιωμένους ασθενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες με σύνθετες και ανίατες ασθένειες, με την υγειονομική περίθαλψη στη Γαλλία και τον Καναδά για γεννήσεις ρουτίνας νεαρών γυναικών. Αν έκανε το αντίστροφο – δηλαδή, συνέκρινε την υγειονομική περίθαλψη για τις νεαρές μητέρες που γεννούν στις Ηνωμένες Πολιτείες με τους ηλικιωμένους ασθενείς με σύνθετες και ανίατες ασθένειες στα σοσιαλιστικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης – το ντοκιμαντέρ θα ήταν ίδιο, εκτός από το ότι το αμερικανικό υγειονομικό σύστημα θα φαινόταν ιδανικό, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και η Γαλλία θα φαίνονται βάρβαροι.
Η κοινωνικοποιημένη ιατρική δημιουργεί τεράστια γραφειοκρατία
Η κοινωνικοποιημένη ιατρική δημιουργεί τεράστιες κυβερνητικές γραφειοκρατίες – παρόμοιες με τις σχολικές – επιβάλλει δαπανηρές συνέπειες καταστροφής θέσεων εργασίας, καθώς επιβάλει στους εργοδότες να παρέχουν κάλυψη. Επιβάλλει διατιμήσεις που αναπόφευκτα οδηγούν σε ελλείψεις και κακή ποιότητα υπηρεσιών. Τέλος, προκύπτει μη ορθολογική διαχείριση βάσει λογικής στην οποία βασίζονται οι πολιτικοί γραφειοκράτες – δηλαδή τη διαφθορά και τον νεποτισμό.3
Η πραγματική εξοικονόμηση σε ένα κοινωνικοποιημένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με το ξεζούμισμα των παρόχων και την άρνηση της περίθαλψης – δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να γίνει εξοικονόμηση. Τα ίδια επιχειρήματα χρησιμοποιήθηκαν προς υπεράσπιση της βαμβακοκαλλιέργειας στον Νότο πριν από τον εμφύλιο πόλεμο. Η δουλεία σίγουρα «μείωσε το κόστος» της εργασίας, «εξάλειψε τις σπατάλες» των διαπραγματεύσεων για τους μισθούς και απέφυγε «περιττές αλληλοεπικαλύψεις και παραλληλισμούς».
Υποστηρίζοντας την έκκληση για κοινωνικοποιημένη ιατρική, οι Αμερικανοί επαγγελματίες υγείας είναι σαν τα πρόβατα που απαιτούν τον λύκο: δεν καταλαβαίνουν ότι το υψηλό κόστος της ιατρικής περίθαλψης στις Ηνωμένες Πολιτείες βασίζεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι Αμερικανοί επαγγελματίες υγείας έχουν το υψηλότερο επίπεδο αμοιβής στον κόσμο. Μια άλλη πηγή υψηλού κόστους της υγειονομικής περίθαλψης μας είναι οι υπάρχοντες κυβερνητικοί κανονισμοί για τη βιομηχανία, οι κανονισμοί που εμποδίζουν τον ανταγωνισμό να μειώσει το κόστος. Οι υφιστάμενοι κανόνες, όπως τα πιστοποιητικά ανάγκης, οι άδειες εκμετάλλευσης και άλλοι περιορισμοί στη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης εμποδίζουν τον ανταγωνισμό και συνεπώς οδηγούν σε υψηλότερες τιμές και λιγότερες υπηρεσίες.
Κλείνοντας
Τα κοινωνικοποιημένα ιατρικά συστήματα δεν πέτυχαν να αυξήσουν γενικά την υγεία ή το βιοτικό επίπεδο οπουδήποτε. Στην πραγματικότητα, τόσο η αναλυτική συλλογιστική όσο και οι εμπειρικές ενδείξεις δείχνουν το αντίθετο συμπέρασμα. Όμως, η θλιβερή αποτυχία της κοινωνικοποιημένης ιατρικής να αυξήσει την υγεία και τη μακροζωία των ανθρώπων δεν επηρέασε την ελκυστικότητά της προς τους πολιτικούς, τους διαχειριστές και τους διανοούμενους τους, σε αναζήτηση απόλυτης εξουσίας και απόλυτου ελέγχου.
Οι περισσότερες χώρες που υποδουλώθηκαν από τη σοβιετική αυτοκρατορία μετακινήθηκαν εκτός του πλήρως κοινωνικοποιημένου συστήματος μέσω της ιδιωτικοποίησης και της εξασφάλισης του ανταγωνισμού στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Άλλες, συμπεριλαμβανομένων πολλών ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατιών, σκοπεύουν να ιδιωτικοποιήσουν μακροπρόθεσμα το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και να αποκεντρώσουν τον ιατρικό έλεγχο. Η ιδιοκτησία νοσοκομείων και άλλων μονάδων υγείας θεωρείται καθοριστικός παράγοντας για ένα νέο, πιο αποτελεσματικό και ανθρώπινο σύστημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου