Τα φοιτητικά μας χρόνια και το ταξικό 1821 | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (kathimerini.gr)

Τα φοιτητικά μας χρόνια και το ταξικό 1821

24-03-2024 Σάκης Μουμτζής

Δύο ήταν τα «ευαγγέλια» σύμπασας της Αριστεράς –ορθόδοξης, ανανεωτικής, κινεζόφιλης, αλβανόφιλης και τριτοκοσμικής– αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση. Το βιβλίο του Δημήτρη Μπάτση για τη βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα και του Γιάνη Κορδάτου (1891-1961) για την «Κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821». Ας σημειωθεί πως ο Κορδάτος, πρωτοπόρος, το όνομά του το έγραφε με ένα «ν». Εκείνα τα χρόνια της αριστερής φοιτητικής πλημμυρίδας τα πάντα έπρεπε να έχουν ταξικές αναφορές. Δεν μπορούσες να σταθείς σε μια συζήτηση αν δεν είχες την ικανότητα να αναλύσεις μαρξιστικά ακόμη και το πιο ασήμαντο γεγονός της καθημερινότητας. Μάλιστα, αυτή η ικανότητα αποτελούσε το βασικό προαπαιτούμενο για μια συντροφική ερωτική σχέση. Τα πάντα ήταν ενταγμένα στο ιστορικό προτσές που βάδιζε επάνω στους νόμους του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού. Ετσι το βιβλίο του Κορδάτου βρισκόταν μέσα σε κάθε φοιτητικό διαμέρισμα. Ηταν ο θεωρητικός μας εξοπλισμός απέναντι στην «ιδεαλιστική» ερμηνεία των αστών ιστορικών για την Επανάσταση του 1821.

Ενας «σωστός» πανηγυρικός έσβηνε κάποιες γκρίζες στιγμές μερικών καθηγητών κατά την περίοδο της δικτατορίας.

Από κοντά και οι καθηγητές, οι οποίοι στον πανηγυρικό της ημέρας τόνιζαν και αυτοί την κοινωνική διάσταση της εθνεγερσίας, διότι οι άνθρωποι δεν ήθελαν να μπλέξουν. Ενας «σωστός» πανηγυρικός έσβηνε κάποιες γκρίζες στιγμές μερικών καθηγητών κατά την περίοδο της δικτατορίας. Στο βάθος παραμόνευαν οι «επιτροπές αποχουντοποίησης», οι μικροί Ροβεσπιέροι των ΑΕΙ. Στον άλλον πανηγυρικό, αυτόν της 28ης Οκτωβρίου, τα πράγματα ήταν πιο απλά. Το «Οχι το είπε ο λαός» και ο ομιλητής καθάριζε τη φάση κι έπαιρνε τα δημοκρατικά εύσημα. Δεν χρειαζόταν ταξικές αναλύσεις για τους κοτζαμπάσηδες, τους Φαναριώτες, τους δεσποτάδες, τι ρόλο έπαιξαν στην Επανάσταση – πάντα αντιδραστικό. Ο Μεταξάς ήταν δικτάτορας και ως τέτοιος νομοτελειακά αποκλείεται να είπε αυτός το «Οχι».

Σήμερα, πιάνοντας μετά από μισόν αιώνα ξανά το βιβλίο του Γιάνη Κορδάτου στα χέρια μου, με τυπωμένο στο πίσω μέρος του «Δραχ. 80», αισθάνθηκα έναν απροσδιόριστο στροβιλισμό καθώς με την αφή ταξίδεψα πίσω στον χρόνο. Παλιοί φίλοι που χάθηκαν, σύντροφοι που έγιναν μεγάλοι και τρανοί, ωραίες κοπέλες που θέλω να τις κρατώ στη μνήμη μου όπως ήταν, για να το κλείσω ευχάριστα.