Κυριακή, 16 Δεκεμβρίου 2012
Η οικονομική κρίση τορπιλίζει τις ισορροπίες
Σε πλήρη ανατροπή της ισορροπίας ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο οδηγούμαστε τάχιστα, καθώς η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη στα δίχτυα της οικονομικής κρίσης και στην αδυναμία χειρισμού των τεράστιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ελληνικός ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία εξοπλίζεται με ταχύτατους ρυθμούς, εξελισσόμενη σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη με ταυτόχρονη ενίσχυση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης της. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος ναυπήγησης των 8 κορβετών την περίοδο 2015-20, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα υλοποιήσει άλλο ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα για την κατασκευή 8 φρεγατών συνολικού προϋπολογισμού 7 δισ. δολαρίων.
Η σχετική παραγγελία θα δοθεί στα εγχώρια ναυπηγεία, τα οποία θα συνεργαστούν με μία από τις προεπιλεγμένες διεθνείς αμυντικές βιομηχανίες: την αμερικανική Λόκχιντ Μάρτιν, τη βρετανική Bae, την ισπανική Ναβάρτια, οι οποίες θα παρέχουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία σε ό,τι αφορά το οπλικό σύστημα και τα ηλεκτρονικά, ενώ το αντιαεροπορικό ραντάρ θα αναπτυχθεί από την εγχώρια βιομηχανία (ΑΣΕΛΣΑΝ).
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία θεωρεί ότι αυτό το πρόγραμμα θα είναι και το τελευταίο που θα απαιτήσει ξένη συμμετοχή. Στο μέλλον όλα τα βασικά προγράμματα θα αναπτύσσονται και θα εκτελούνται από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Η Διεύθυνση Αμυντικών Βιομηχανιών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι οι αντιαεροπορικές φρεγάτες απαιτούνται για την άμυνα ενάντια σε όπλα που εκτοξεύονται από αεροσκάφη ή από άλλες πλατφόρμες, καθώς και για την υποστήριξη σε θέματα διοίκησης και ελέγχου, την έγκαιρη προειδοποίηση και αναγνώριση, τον πόλεμο επιφάνειας, τον ανθυποβρυχιακό πόλεμο...
Το νέο ναυπηγικό πρόγραμμα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Αγκυρας, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2023, για να συμπέσει με την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Τα δύο μεγάλα ναυπηγικά προγράμματα της Τουρκίας θέτουν ευθέως το ερώτημα πώς θα ανταποκριθεί η Ελλάδα στις αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας λόγω κυρίως της πιθανής εύρεσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου νότια της Κρήτης.
Είναι πλέον σαφές ότι οι αμυντικές δαπάνες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας παρουσιάζουν πάλι ένα αυξανόμενο άνοιγμα υπέρ της Τουρκίας, κυρίως μετά το 2009 λόγω της οικονομικής κρίσης.
Η διαπίστωση αυτή θέτει ένα κρίσιμο θέμα για την Ελλάδα. Θα μπορέσει το υπουργείο Αμυνας να διαμορφώσει ένα δυναμικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με κατεύθυνση την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων περιορισμένων πόρων ή θα συνεχιστεί η πολιτική της σταδιακής απονέκρωσης βασικών λειτουργιών που υποσκάπτουν την επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων;
Σχεδιασμός
Η κρίση αποτελεί μια ευκαιρία να αναληφθούν τώρα οι απαραίτητες πρωτοβουλίες εξορθολογισμού και επανασχεδιασμού των προτεραιοτήτων. Ενώ ο σχεδιασμός είναι απαραίτητος, η σωστή εφαρμογή του προγράμματος καθίσταται επιτακτική, γιατί στο πρόσφατο παρελθόν πολλές αποφάσεις έμειναν στα χαρτιά. Και αυτό το πληρώνει σήμερα το ανθρώπινο δυναμικό με μειώσεις μισθών και παροχών.
Σε αντίθεση με την Τουρκία, οι ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες επί μακρόν βρίσκονταν σε στασιμότητα, με αποτέλεσμα τώρα να είναι αντιμέτωπες με την κατάρρευση και την άμεση συρρίκνωση χωρίς δυνατότητες στήριξης με τον παραδοσιακό τρόπο των παραγγελιών και των απευθείας αναθέσεων. Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις πλέον δεν μπορούν να παραγγείλουν ούτε «βίδα»...
Οι παρεμβάσεις από την ΕΕ
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο τραγική εξαιτίας των παρεμβάσεων και των αλλαγών που γίνονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ηδη για τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα εκκρεμεί απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πλήρη αποσαφήνιση του εθνικού σχεδιασμού σε σχέση με το νέο καθεστώς λειτουργίας, καθώς και τη μέθοδο ιδιωτικοποίησης και ειδικότερα τον διαχωρισμό του παραγωγικού από το μη παραγωγικό τμήμα της επιχείρησης.
Η περαιτέρω καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε καταγγελία στις αρχές του 2013 για κρατικές ενισχύσεις προς την ΕΑΣ, με αποτέλεσμα να καταστεί πλέον δυσχερής η ιδιωτικοποίησή της, αλλά και να οδηγηθεί σε πλήρες χρηματοοικονομικό αδιέξοδο. Ιδια ιστορία είχε επαναληφθεί και με τα ΕΝΑΕ (Ναυπηγεία Σκαραμαγκά).
ΣΥΓΚΡΙΣΗ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Από τη σύγκριση των ναυτικών δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας προκύπτει τουρκική υπεροχή σε αριθμό σύγχρονων υποβρυχίων 1,28 φορές, σε αριθμό φρεγατών 2 φορές, σε τορπιλοπυραυλάκατους 1,14 φορές, σε περιπολικά κάθε τύπου 2,38 φορές, σε σκάφη ναρκοπολέμου 1,87 φορές και σε τόνους πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων 1,16 φορές. Επίσης η τουρκική υπεροχή σε αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας είναι σχεδόν απόλυτη. Αντίθετα σημειώνεται μικρή ελληνική υπεροχή σε αντιτορπιλικά, ενώ η ελληνική υπεροχή σε τορπιλάκατους είναι 5:1 και σε κορβέτες απόλυτη.
Ομως η τουρκική υπεροχή σε φρεγάτες αποτελεί απειλή για τις ναυτικές μας δυνάμεις.
ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΑΜΕΣΑ
Δράσεις για την άμυνα της χώρας
Χρόνος πλέον δεν υπάρχει, όπως επισημαίνουν παράγοντες της εγχώριας κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Απαιτείται συστηματική προετοιμασία και άμεσες κινήσεις για να αποτραπεί το ενδεχόμενο περαιτέρω συρρίκνωσης του κλάδου, σε βαθμό μάλιστα που να απειλείται η ελάχιστη υποστήριξη της αμυντικής ικανότητας της χώρας
Η ΕΕ θέτει με επιτακτικό τρόπο την πλήρη ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της άμυνας. Σε πρόσφατη Ανακοίνωση της Επιτροπής για τη βιομηχανική πολιτική (Οκτώβριος 2012) αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «Παρά την εφαρμογή του πακέτου Αμυνας, ο τομέας της άμυνας εξακολουθεί να διατηρεί μια έντονα εθνική διάσταση και ως εκ τούτου δεν είναι σε θέση να επωφεληθεί από τις οικονομίες κλίμακας που είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την κερδοφορία.
Η Ομάδα Δράσης (Task Force) για την Αμυνα συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη δημιουργία αμυντικής βιομηχανίας με ηγετική θέση στον κόσμο που θα είναι ανταγωνιστική τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης».Εδώ και έναν περίπου χρόνο η ειδική Ομάδα Δράσης έχει επικεντρωθεί στο θέμα της εφαρμογής των Οδηγιών για την Εσωτερική Αγορά στον αμυντικό τομέα σε μια προσπάθεια περιορισμού των παρεκκλίσεων από τον ανταγωνισμό.
Χρόνος πλέον δεν υπάρχει, όπως επισημαίνουν παράγοντες της εγχώριας κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Απαιτείται συστηματική προετοιμασία και άμεσες κινήσεις για να αποτραπεί το ενδεχόμενο περαιτέρω συρρίκνωσης του κλάδου, σε βαθμό μάλιστα που να απειλείται η ελάχιστη υποστήριξη της αμυντικής ικανότητας της χώρας.Επειδή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτή την περίοδο, αναθερμαίνονται τα σενάρια συγχωνεύσεων εξαγορών και συνεργασιών, καλό θα ήταν αυτήν τη φορά να επιδιώξει με συστηματικό τρόπο η κυβέρνηση να επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό τους και, εάν κρίνει σκόπιμο, να ενθαρρύνει την ενσωμάτωση των εγχώριων βιομηχανιών στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Διαφορετικά, θα είναι παντελώς αδύναμες να συμμετάσχουν στην επόμενη φάση των εξοπλισμών.
ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΥΚΙΟΣ
Την ίδια στιγμή η Τουρκία εξοπλίζεται με ταχύτατους ρυθμούς, εξελισσόμενη σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη με ταυτόχρονη ενίσχυση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης της. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος ναυπήγησης των 8 κορβετών την περίοδο 2015-20, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα υλοποιήσει άλλο ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα για την κατασκευή 8 φρεγατών συνολικού προϋπολογισμού 7 δισ. δολαρίων.
Η σχετική παραγγελία θα δοθεί στα εγχώρια ναυπηγεία, τα οποία θα συνεργαστούν με μία από τις προεπιλεγμένες διεθνείς αμυντικές βιομηχανίες: την αμερικανική Λόκχιντ Μάρτιν, τη βρετανική Bae, την ισπανική Ναβάρτια, οι οποίες θα παρέχουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία σε ό,τι αφορά το οπλικό σύστημα και τα ηλεκτρονικά, ενώ το αντιαεροπορικό ραντάρ θα αναπτυχθεί από την εγχώρια βιομηχανία (ΑΣΕΛΣΑΝ).
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία θεωρεί ότι αυτό το πρόγραμμα θα είναι και το τελευταίο που θα απαιτήσει ξένη συμμετοχή. Στο μέλλον όλα τα βασικά προγράμματα θα αναπτύσσονται και θα εκτελούνται από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Η Διεύθυνση Αμυντικών Βιομηχανιών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι οι αντιαεροπορικές φρεγάτες απαιτούνται για την άμυνα ενάντια σε όπλα που εκτοξεύονται από αεροσκάφη ή από άλλες πλατφόρμες, καθώς και για την υποστήριξη σε θέματα διοίκησης και ελέγχου, την έγκαιρη προειδοποίηση και αναγνώριση, τον πόλεμο επιφάνειας, τον ανθυποβρυχιακό πόλεμο...
Το νέο ναυπηγικό πρόγραμμα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Αγκυρας, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2023, για να συμπέσει με την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Τα δύο μεγάλα ναυπηγικά προγράμματα της Τουρκίας θέτουν ευθέως το ερώτημα πώς θα ανταποκριθεί η Ελλάδα στις αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας λόγω κυρίως της πιθανής εύρεσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου νότια της Κρήτης.
Είναι πλέον σαφές ότι οι αμυντικές δαπάνες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας παρουσιάζουν πάλι ένα αυξανόμενο άνοιγμα υπέρ της Τουρκίας, κυρίως μετά το 2009 λόγω της οικονομικής κρίσης.
Η διαπίστωση αυτή θέτει ένα κρίσιμο θέμα για την Ελλάδα. Θα μπορέσει το υπουργείο Αμυνας να διαμορφώσει ένα δυναμικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με κατεύθυνση την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων περιορισμένων πόρων ή θα συνεχιστεί η πολιτική της σταδιακής απονέκρωσης βασικών λειτουργιών που υποσκάπτουν την επιχειρησιακή ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων;
Σχεδιασμός
Η κρίση αποτελεί μια ευκαιρία να αναληφθούν τώρα οι απαραίτητες πρωτοβουλίες εξορθολογισμού και επανασχεδιασμού των προτεραιοτήτων. Ενώ ο σχεδιασμός είναι απαραίτητος, η σωστή εφαρμογή του προγράμματος καθίσταται επιτακτική, γιατί στο πρόσφατο παρελθόν πολλές αποφάσεις έμειναν στα χαρτιά. Και αυτό το πληρώνει σήμερα το ανθρώπινο δυναμικό με μειώσεις μισθών και παροχών.
Σε αντίθεση με την Τουρκία, οι ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες επί μακρόν βρίσκονταν σε στασιμότητα, με αποτέλεσμα τώρα να είναι αντιμέτωπες με την κατάρρευση και την άμεση συρρίκνωση χωρίς δυνατότητες στήριξης με τον παραδοσιακό τρόπο των παραγγελιών και των απευθείας αναθέσεων. Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις πλέον δεν μπορούν να παραγγείλουν ούτε «βίδα»...
Οι παρεμβάσεις από την ΕΕ
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο τραγική εξαιτίας των παρεμβάσεων και των αλλαγών που γίνονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ηδη για τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα εκκρεμεί απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πλήρη αποσαφήνιση του εθνικού σχεδιασμού σε σχέση με το νέο καθεστώς λειτουργίας, καθώς και τη μέθοδο ιδιωτικοποίησης και ειδικότερα τον διαχωρισμό του παραγωγικού από το μη παραγωγικό τμήμα της επιχείρησης.
Η περαιτέρω καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε καταγγελία στις αρχές του 2013 για κρατικές ενισχύσεις προς την ΕΑΣ, με αποτέλεσμα να καταστεί πλέον δυσχερής η ιδιωτικοποίησή της, αλλά και να οδηγηθεί σε πλήρες χρηματοοικονομικό αδιέξοδο. Ιδια ιστορία είχε επαναληφθεί και με τα ΕΝΑΕ (Ναυπηγεία Σκαραμαγκά).
ΣΥΓΚΡΙΣΗ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Από τη σύγκριση των ναυτικών δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας προκύπτει τουρκική υπεροχή σε αριθμό σύγχρονων υποβρυχίων 1,28 φορές, σε αριθμό φρεγατών 2 φορές, σε τορπιλοπυραυλάκατους 1,14 φορές, σε περιπολικά κάθε τύπου 2,38 φορές, σε σκάφη ναρκοπολέμου 1,87 φορές και σε τόνους πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων 1,16 φορές. Επίσης η τουρκική υπεροχή σε αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας είναι σχεδόν απόλυτη. Αντίθετα σημειώνεται μικρή ελληνική υπεροχή σε αντιτορπιλικά, ενώ η ελληνική υπεροχή σε τορπιλάκατους είναι 5:1 και σε κορβέτες απόλυτη.
Ομως η τουρκική υπεροχή σε φρεγάτες αποτελεί απειλή για τις ναυτικές μας δυνάμεις.
ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΑΜΕΣΑ
Δράσεις για την άμυνα της χώρας
Χρόνος πλέον δεν υπάρχει, όπως επισημαίνουν παράγοντες της εγχώριας κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Απαιτείται συστηματική προετοιμασία και άμεσες κινήσεις για να αποτραπεί το ενδεχόμενο περαιτέρω συρρίκνωσης του κλάδου, σε βαθμό μάλιστα που να απειλείται η ελάχιστη υποστήριξη της αμυντικής ικανότητας της χώρας
Η ΕΕ θέτει με επιτακτικό τρόπο την πλήρη ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της άμυνας. Σε πρόσφατη Ανακοίνωση της Επιτροπής για τη βιομηχανική πολιτική (Οκτώβριος 2012) αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «Παρά την εφαρμογή του πακέτου Αμυνας, ο τομέας της άμυνας εξακολουθεί να διατηρεί μια έντονα εθνική διάσταση και ως εκ τούτου δεν είναι σε θέση να επωφεληθεί από τις οικονομίες κλίμακας που είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την κερδοφορία.
Η Ομάδα Δράσης (Task Force) για την Αμυνα συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη δημιουργία αμυντικής βιομηχανίας με ηγετική θέση στον κόσμο που θα είναι ανταγωνιστική τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης».Εδώ και έναν περίπου χρόνο η ειδική Ομάδα Δράσης έχει επικεντρωθεί στο θέμα της εφαρμογής των Οδηγιών για την Εσωτερική Αγορά στον αμυντικό τομέα σε μια προσπάθεια περιορισμού των παρεκκλίσεων από τον ανταγωνισμό.
Χρόνος πλέον δεν υπάρχει, όπως επισημαίνουν παράγοντες της εγχώριας κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Απαιτείται συστηματική προετοιμασία και άμεσες κινήσεις για να αποτραπεί το ενδεχόμενο περαιτέρω συρρίκνωσης του κλάδου, σε βαθμό μάλιστα που να απειλείται η ελάχιστη υποστήριξη της αμυντικής ικανότητας της χώρας.Επειδή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτή την περίοδο, αναθερμαίνονται τα σενάρια συγχωνεύσεων εξαγορών και συνεργασιών, καλό θα ήταν αυτήν τη φορά να επιδιώξει με συστηματικό τρόπο η κυβέρνηση να επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό τους και, εάν κρίνει σκόπιμο, να ενθαρρύνει την ενσωμάτωση των εγχώριων βιομηχανιών στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Διαφορετικά, θα είναι παντελώς αδύναμες να συμμετάσχουν στην επόμενη φάση των εξοπλισμών.
ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΥΚΙΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου