Παρασκευή, 24 Ιανουαρίου 2014

. Στέλιος Καλτσούνης

http://www.blemilo.com/2014/01/blog-post_24.html

Πόσο πιθανόν είναι η κατάρρευση της Ελλάδας να οφείλεται στο Ευρώ;

Με έχει απασχολήσει το πρόβλημα αρκετά. Μετά τον πόλεμο, και επί πενήντα και πλέον χρόνια, η Ελλάδα γνώρισε οικονομική ανάπτυξη. Ακόμη και επί Αντρέα Παπανδρέου δεν κατέρρευσε οικονομικά. Μετά την είσοδό της στο Ευρώ σε δέκα χρόνια κατέρρευσε. Είναι άραγε άσχετη η κατάρρευση της οικονομίας με το Ευρώ ή υπάρχει κάποια σχέση;

Ας ξεκινήσουμε από την προφανή πλέον παραδοχή ότι η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας προήλθε από το τεράστιο κράτος με τις τεράστιες σπατάλες σε υπέρογκους μισθούς και συντάξεις και την πλήρη υποταγή του σε κάθε είδους συντεχνίες. Θα αγνοήσουμε στη μελέτη μας αυτή , τη διαφθορά (σε όλα τα επίπεδα) για δύο λόγους: Η διαφθορά χαρακτηρίζει το ελληνικό κράτος από την γέννησή του αλλά και γιατί είναι πολύ μικρό το σχετικό της μέγεθος.

Ερώτημα πρώτο: Γιατί δόθηκαν τόσο μεγάλες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις;

Η απάντηση για τις συντάξεις είναι αρκετά απλή: Οι εκλογές. Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση γίνεται πλειοδοτικός διαγωνισμός ταξίματος αυξήσεων από τα κόμματα για να πάρουν τις ψήφους των συνταξιούχων. Όποιος τάξει τα περισσότερα παίρνει τις εκλογές.
Οι αυξήσεις των μισθών προέρχονται από αυτήν την παράξενη εργασιακή σχέση των δημοσίων υπαλλήλων: Επιτρέπεται να απεργήσουν, δεν επιτρέπεται να απολυθούν. Οι δημόσιοι υπάλληλοι λοιπόν μπορούν και εκβιάζουν το κράτος. Και μπορούν και το εκβιάζουν επειδή προστατεύονται από αυτό (απαγόρευση απολύσεων) χωρίς καμία υποχρέωση στην αδιάλειπτη παροχή από αυτούς των υπηρεσιών που παρέχουν. Ας δούμε το φαινόμενο: μια ομάδα δημόσιων υπαλλήλων (π.χ. οι οδηγοί αστικών λεωφορείων, οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες καθαριότητας) αποφασίζουν ότι δεν αμείβονται αρκετά για τις υπηρεσίες τους (ποτέ δεν είναι αρκετά: “εχθρός του καλού είναι το καλύτερο” όπως αρέσκονται να λένε). Αποφασίζουν λοιπόν να κατέβουν σε απεργία (σε “αγώνα”- εδώ η έννοια “καθισιό + φράπες + χαβαλές” έχει ταυτιστεί με την έννοια “αγώνας”). Το κράτος δεν μπορεί να αντιδράσει. Δεν μπορεί να τους απολύσει, δεν μπορεί να αναθέσει σε τρίτους τις υπηρεσίες αυτές όσο καιρό διαρκεί ο εκβιασμός(“αγώνας”) λόγω “περιφρούρησης του αγώνα”. Έτσι αναγκάζεται πάντα να υποχωρήσει και να δώσει αυξήσεις. Ας μην ξεχνάμε εξ άλλου ότι τα λεφτά που δίνει προέρχονται από ξένες τσέπες (αυτές του  φορολογούμενου) και κανείς δεν θέλει να κάνει τον κακό για να προστατέψει ξένες τσέπες.

Όπως είναι φανερό και μαθηματικά βέβαιο, οι εκβιαστές (αλλά και οι πολυπληθείς συνταξιούχοι-ψηφοφόροι) κερδίζουν πάντα. Η κατάσταση είναι σαφώς ασταθής, το σύστημα  θα καταρρεύσει λόγω υπερβολικών εξόδων. 
Γιατί όμως δεν κατέρρευσε επί δραχμής; Η απάντηση είναι απλή! Χωρίς να το σχεδιάζουν, οι κυβερνώντες για να καλύψουν τις αυξήσεις που δόθηκαν, αντί να αυξήσουν τους φόρους και να χάσουν ψήφους προτιμούσαν να τυπώσουν χρήμα. Αυτή ακριβώς τους η ενέργεια εξισορροπούσε το σύστημα. Και να γιατί: Το κράτος δίνει ένα ποσοστό αύξησης στους υπαλλήλους του και τους συνταξιούχους, π.χ. 10% τυπώνοντας αυτό το ποσό χρήματος. Η πρώτη σκέψη που μας έρχεται είναι ότι η εκτύπωση αυτή του χρήματος ισοδυναμεί με φορολογία επί πάσης αξίας αφού προκαλείται ισοδύναμος πληθωρισμός και άρα μείωση της πραγματικής αξίας των πάσης φύσεως αξιών (μισθοί, αποθηκευμένα προϊόντα, καταθέσεις, κατοικίες κλπ).  
Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Οι μόνοι που χάνουν από τον πληθωρισμό είναι αυτοί που δεν κατέχουν πραγματικές αξίες (εργατική αξία, γνώση, προϊόντα κλπ) αλλά πήραν τις αυξήσεις δια του”εκβιασμού”. Όλοι οι άλλοι, όσοι έχουν πραγματικές αξίες στα χέρια τους, εκμεταλλευόμενοι την πληθώρα χρήματος, αυξάνουν τις τιμές των αξιών που διαθέτουν και επαναφέρουν τις πραγματικές αποτιμήσεις των αξιών τους στα προηγούμενα επίπεδα. Οι αγρότες και οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις τιμές τους, ο έμπορος τα έσοδά του λόγω αυξημένων τιμών, ο κεφαλαιούχος ζητά υψηλότερα επιτόκια αφού “τα τρώει ο πληθωρισμός”, τα αυξημένα κέρδη των επιχειρήσεων οδηγούν σε προσφορά αυξημένων μισθών κλπ.  Αυτό ακριβώς προκαλεί τον πληθωρισμό κατά την εκτύπωση χρήματος: Η επαναφορά των πραγματικών αποτιμήσεων στα πράγματα και τις υπηρεσίες με αξία! Οι μόνοι που χάνουν από τον πληθωρισμό είναι αυτοί που τον προκάλεσαν: Οι εκβιαστές. Δεν μπορούν να αυξήσουν κι άλλο τις “τιμές” τους γιατί δεν έχουν στα χέρια τους αξίες προς διαπραγμάτευση και άρα δεν μπορούν να ορίσουν ή να αυξήσουν τις τιμές τους. Ο μόνος τρόπος να ξαναπάρουν πίσω όσα τους έφαγε ο πληθωρισμός είναι να απεργήσουν ξανά. Και τότε θα προκαλέσουν νέο πληθωρισμό κοκ. Αυτή ήταν η κατάσταση επί δραχμής: Οι απεργίες προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν τις απώλειες εισοδήματος από τον πληθωρισμό. Οι πραγματικές δαπάνες του δημόσιου τομέα παρέμεναν σταθερές. Εξαιρείται φυσικά η περίοδος του 80 όπου έγινε πραγματικό μακελειό με το δημόσιο χρήμα. Αν θες να αυτοκτονήσεις δεν μπορεί να σ εμποδίσει κανένας.

Με την υιοθέτηση του ευρώ το κράτος βρέθηκε δεμένο χειροπόδαρα: Χωρίς να σπάσει τον κύκλο των απεργιακών εκβιασμών δεν μπορούσε πλέον να τυπώσει χρήμα και να πάρει πίσω τις αυξήσεις που έδινε. Για να κρατηθεί στην εξουσία έπρεπε να τα βρει χωρίς να φορολογήσει. Και η λύση ήταν τα δάνεια. Και εδώ το ευρώ έβαλε το χεράκι του με τα άφθονα και φθηνά χρήματα. Μέχρι που στέρεψαν κι αυτά.

Μπορεί λοιπόν να ορθοποδήσει η οικονομία παραμένοντας σε ένα ξένο νόμισμα? Λογικά για να τα καταφέρει θα πρέπει να σπάσει τον κύκλο των εκβιασμών. Το συμμάζεμα που έχει πράγματι επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί με επιστρατεύσεις δηλαδή με απαγόρευση των απεργιών σε ομάδες που μπορούν να εκβιάσουν το κράτος. Η μόνη περίπτωση να σταθούμε με ένα ξένο νόμισμα είναι η οριστική παύση των εκβιασμών. Δηλαδή απόλυτη απαγόρευση των απεργιών  στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα αλλά και απαγόρευση των απεργιών σε όλα τα “προστατευμένα”- “κλειστά” επαγγέλματα. Εάν για παράδειγμα απεργήσουν οι ιδιοκτήτες ταξί τότε το επάγγελμα να ανοίγει άμεσα σε οποιονδήποτε πολίτη οποιασδήποτε χώρας χωρίς κανένα κόστος.

Επειδή καθόλου πιθανό δεν θεωρούμε να εφαρμοστεί η λύση αυτή (που χτυπάει το πρόβλημα στη ρίζα του) και επειδή αυτό το κράτος θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει  (αλλά και εμείς να επιβιώσουμε), θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω στο παιχνίδι “με το ένα στα δίνω και με το άλλο στα παίρνω”. Ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας και γενικότερα όποιος κατέχει πραγματική αξία δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από ένα άλλο, πιο χαλαρό, νόμισμα. Εξ άλλου το νόμισμα δεν είναι παρά ένα μέτρο ανταλλακτικής ισοτιμίας μεταξύ πραγματικών αξιών. Οι μόνοι που θα χάσουν είναι οι εκβιαστές