ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΛΑΙΚΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ(ΟΠΛΑ).

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΥ.

Η ΟΠΛΑ ήταν μια ένοπλη εγκληματική οργάνωση του ΚΚΕ/ΕΑΜ κατά τη διάρκεια της κατοχής 1943-1944 με αποστολή εκτός της συλλογής πληροφοριών, ασφαλείας και την εκτέλεση αντιπάλων του ΚΚΕ, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Έδρασε κυρίως στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πελοπόννησο, αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Στη Θεσσαλονίκη έδρασε και κατά τη διάρκεια του συμμοριτοπολέμου, όπου επανεμφανίσθηκε το καλοκαίρι του 1946.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΟΠΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΜΟΡΙΤΟΠΟΛΕΜΟΥ.

Τον Μάιο του 1946 το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ ανέθεσε στον Τάσο Γουσόπουλο(<<Αλέκο>> ή <<Χοντρό>>) τη συγκρότηση ένοπλης οργάνωσης μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να προκαλέσει μια κατάσταση παρενόχλησης στον Ελληνικό Στρατό, που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένοπλη εξέγερση. Ο Γουσόπουλος όρισε Κεντρικό Διοικητή τον Ανδρέα Παπαγεωργίου (<<Τάκη>>) και μαζί οργάνωσαν τρεις τομείς στην πόλη, τον Ανατολικό με τομεάρχη τον Ακίνδυνον Αλβανόν (<<Γιώργης>>), τον Κεντρικό με τομεάρχη τον Αθανάσιο Κατραούζο (<<Παύλος>>) και τον Δυτικό με τομεάρχη τον Διογένη Ελευθεριάδη (<<Σπύρο>>). Από τους τομεάρχες συγκροτήθηκαν 18 Ομάδες από έμπιστα πρόσωπα. Αριθμός μελών 57 και μαζί με άλλα 33 άτομα, <<τεχνικοί>>, διαφόρων αποστολών και επαγγελμάτων, η ΟΠΛΑ διέθετε συνολικά 90 άτομα.

Η θωράκιση της <<Στενής Αυτοάμυνας>> ερασιτεχνική, σχεδόν ανύπαρκτη. Συγκεκριμένο δεύτερο όνομα-ψευδώνυμο είχαν μόνο 5 άτομα, οι δύο κεντρικοί αρχηγοί και οι 3 τομεάρχες. Οι υπόλοιποι γνώριζαν τα πραγματικά ονοματεπώνυμα και άλλα στοιχεία των υπολοίπων μελών της Ομάδας των, ενώ οι συναντήσεις γίνονταν κατά βάση στις κατοικίες των ή ακόμα και στο τόπο εργασίας των. Εφόσον οι αρχηγοί και οι τομεάρχες δεν κατόρθωσαν να εφαρμόσουν στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης, ήταν πολύ εύκολο σε περίπτωση σύλληψης από την Αστυνομία κάποιου από τους τομεάρχες ή ομαδάρχες να αποκαλυφθούν τα πλήρη στοιχεία και των υπολοίπων μελών της οργάνωσης. Έτσι και έγινε με τις αποκαλύψεις του Διογένη Ελευθεριάδη, όταν συνελήφθηκε από την Αστυνομία.

ΕΝΟΠΛΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΠΛΑ.

Η ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης πραγματοποίησε:

1. Την 2α Οκτωβρίου 1946 και ώρα 16.00 δολοφονική απόπειρα με πιστόλι κατά του Χωροφύλακα Μακρή στη Τούμπα.

2. Την 6η Οκτωβρίου 1946 και ώρα 23.55 τη δολοφονία με πιστόλι του Υποδιοικητού της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης Μοιράρχου Δημητρίου Κωφίτσα.

3. Την 1η Νοεμβρίου 1946 και ώρα 20.20 επίθεση κατά Αστυνομικής Περιπόλου στην πλατεία Αγίας Σοφίας με αποτέλεσμα τη δολοφονία του Υπενωματάρχου Χρήστου Παγώνη. Εκεί έπεσε νεκρός και το μέλος της ΟΠΛΑ Χαράλαμπος Νικολαΐδης.

4. Την 7η Νοεμβρίου 1946 και ώρα 18.45 επίθεση με δύο χειροβομβίδες κατά του καφενείου <<Ελληνικόν>>, στη συμβολή των οδών Τσιμισκή και Καρόλου Ντηλ.

5. Την 18η Νοεμβρίου 1946 και ώρα 19.45 επίθεση με χειροβομβίδες κατά του Α΄ Αστυνομικού Τμήματος.

6. Την 3η Δεκεμβρίου 1946 και ώρα 20.20 επίθεση κατά Αστυνομικής Περιπόλου στην οδό Αγίας Σοφίας.

7. Την 14η Ιανουαρίου 1947 και ώρα 14.40 απόπειρα δολοφονίας με χρήση χειροβομβίδων κατά του Βασιλικού Επιτρόπου Θεμιστοκλέους Ταμβακά.

8. Την 26η Μαρτίου 1947 και ώρα 18.00 απόπειρα δολοφονίας του περιπτεριούχου Εθνικόφρονος Αναστασίου Δημητριάδη, που τραυματίσθηκε σοβαρά.

9. Την 13η Απριλίου 1947 και ώρα 18.00 επίθεση με αυτόματα όπλα και χειροβομβίδες κατά του καφενείου του Αποστόλου Μπόνου, όπου συγκεντρώνονταν Εθνικόφρονες. Δολοφονήθηκε ο Γεώργιος Γιαννουλάκης.

10. Την 30η Απριλίου 1947 και ώρα 07.20 σοβαρότατη επίθεση με χειροβομβίδες κατά του Λεωφορείου της Πολεμικής Αεροπορίας, που μετέφερε Αξιωματικούς στο Πολεμικό Αεροδρόμιο του Σέδες με 5 νεκρούς και 7 τραυματίες.

ΣΥΛΛΗΨΗ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ.

Οι δράστες της επίθεσης κατά των Αξιωματικών της Πολεμικής Αεροπορίας Κοσμάς Εξεζίδης και Ιορδάνης Σαπουντζόγλου αμέσως απομακρύνθηκαν και μετέβησαν στο χώρο, όπου τους περίμενε ο Νικόλαος Τουμπουλίδης, οδηγός μισθωμένου ΤΑΞΙ, που δεν γνώριζε για την επίθεση. Όμως το όχημα παρουσίασε πρόβλημα και οι δράστες απομακρύνθηκαν πεζή από την περιοχή. Ο Τομπουλίδης ενώ προσπαθούσε την αποκατάσταση της βλάβης συνελήφθηκε από τον Υπολοχαγό Παπαγεωργίου και ομάδα νέων, που είχε παρακολουθήσει από την οικία του τις κινήσεις, και παραδόθηκε στην Αστυνομία. Από την ανάκριση εντοπίσθηκε ο ιδιοκτήτης του ΤΑΞΙ Φίλιππος Καμπουρόπουλος, που κατονόμασε τον Διογένη Ελευθεριάδη. Ο τελευταίος ανακρινόμενος ομολόγησε τον Παπαγεωργίου και άλλα μέλη της ΟΠΛΑ. Έτσι εντοπίσθηκαν και συνελήφθηκαν από την Χωροφυλακή όλα τα μέλη της οργάνωσης.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΔΙΚΗ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΔΙΚΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΑΠΟΦΑΣΗ.

Στις 28 Αυγούστου 1947 άρχισε η δίκη των μελών της ΟΠΛΑ και διήρκησε 18 ημέρες. Παραπέμφθηκαν 67 άνδρες κυρίως και γυναίκες, κατηγορούμενοι για συμμετοχή σε Ομάδες με σκοπό την απόσπαση μέρους της Επικράτειας, παράνομη κατοχή και χρήση οπλισμού, απόπειρες ανθρωποκτονιών και ανθρωποκτονίες. Καταδικάσθηκαν σε θάνατο 52 και εκτελέσθηκαν 47, γιατί οι 5 πήραν χάρη, επειδή συνεργάσθηκαν με την Χωροφυλακή, σε ισόβια 7 και αθωώθηκαν 8. Η εκτέλεση των καταδικασθέντων σε θάνατο έγινε σε 3 διαφορετικές ημερομηνίες εντος του Οκτωβρίου 1947, πίσω από τις φυλακές Γεντί Κουλέ. Ο Τάσος Γουσόπουλος, το νούμερο 1 της ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης, ουδέποτε συνελήφθηκε και μετά την ήττα του <<Δημοκρατικού Στρατού>> εγκατέλειψε την Ελλάδα και έζησε στις Ανατολικές κομουνιστικές χώρες.

Υπεύθυνος για τις συλλήψεις, ανακρίσεις και εξάρθρωση της ΟΠΛΑ ήταν ο Διοικητής της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης Μοίραρχος Νικόλαος Μοσχουντής, κουμπάρος του Β. Τσιτσάνη και λάτρης του ρεμπέτικου τραγουδιού.

ΜΑΖΙΚΗ ΛΑΙΚΗ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ(Μ Λ Α).

Η ιστορία της ΜΛΑ άρχισε από το χειμώνα του 1945 με Αρχηγό τον Γεώργιο Παπαθανασίου, υπάλληλο των ΤΤΤ και δικηγόρο από τα Καλάβρυτα. Μετά από πολύμηνη αδράνεια την άνοιξη του 1947 απορρόφησε η ΜΛΑ τη <<Στενή Αυτοάμυνα>>, με σκοπό να καταστεί εφεδρικός στρατός του ΚΚΕ μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης και στην κατάλληλη στιγμή να συνδράμει το <<Δημοκρατικό Στρατό>> από τα μέσα για την κατάληψη της πόλης. Η ΜΛΑ διαιρέθηκε σε 3 τομείς(Ανατολικό, Κεντρικό και Δυτικό), με τομεάρχη και βοηθό και Ομάδες, με επικεφαλής τους Ομαδάρχες. Αντί για τη συγκρότηση 3 Ταγμάτων ανταρτών, όπως η σχεδίαση, μόλις και μετά βίας συγκροτήθηκαν 8-10 Ομάδες. Η οργάνωση ασχολήθηκε με συλλογή πληροφοριών και αποθήκευση όπλων και χειροβομβίδων σε κρυσφύγετα, χωρίς δολοφονίες ή απόπειρες δολοφονιών.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΜΛΑ. ΑΠΟΦΑΣΗ.

Η δίκη άρχισε στις 27 Νοεμβρίου 1947 με κατηγορίες για εσχάτη προδοσία, συνέργεια εις απόσπασιν μέρους της Επικράτειας, συμμετοχήν εις Ομάδα σκοπούσαν την βίαν, συμμετοχήν εις Ομάδα διαθέτουσαν όπλα και παράνομον κατοχήν όπλων. Εντύπωση είχε προκαλέσει η απολογία του Αρχηγού Γ. Παπαθανασίου για το ανήκουστο θράσος και τον απέραντο κυνισμό κατά τη δίκη. Αποδέχθηκε με εγωισμό όλο το βάρος των κατηγοριών και όλες τις ευθύνες με υπερηφάνεια. Από τους 72 κατηγορουμένους καταδικάσθηκαν σε θάνατο 31, από τους οποίους εκτελέσθηκαν οι 19. Από τους άλλους λίγοι καταδικάσθηκαν σε στερητικές ποινές και οι περισσότεροι, που μετανόησαν, αθωώθηκαν μέσα στα πλαίσια των μέτρων επιείκειας, που είχε κηρύξει ο Πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης.

Εξακολουθεί να υπάρχει ένα σοβαρό ερώτημα: Ήταν ο Παπαθανασίου, αδελφός Αξιωματικού της Πολεμικής Αεροπορίας, καταδότης; Εάν δεν ήταν γιατί δεν εκτελέσθηκε, αλλά η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη και αργότερα αποφυλακίσθηκε. Απεβίωσε το 2014 σε ηλικία 100 ετών και μέχρι το θάνατό του παρέμενε ενεργό μέλος του ΚΚΕ.

ΠΗΓΕΣ.

1. Πρακτικά της δίκης των μελών της ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης το 1947.

2. Μια απόφαση μάχομαι μέχρι το τέλος του Τάσου Κατσαρού.