Θάλασσες βαμμένες με αίμα!
Χαράχθηκαν στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου (που είναι έξω από τη Βουλή) τα τοπωνύμια Αιγαίο, Ιόνιο, Μεσόγειος και Ατλαντικός, για να τιμηθούν οι αγώνες του έθνους και η μνήμη των Ελλήνων πεσόντων.
Τη θέση που τους αρμόζει βρήκαν -έστω και με καθυστέρηση- τα ονόματα των θαλασσών που οι Ελληνες ναυτικοί (τόσο του Πολεμικού όσο και του Εμπορικού Ναυτικού) έδωσαν τη ζωή τους για τους αγώνες του έθνους. Από την προηγούμενη εβδομάδα, δίπλα στα αιματοβαμμένα τοπωνύμια της Μακεδονίας, της Μικράς Ασίας, της Ηπείρου, της Βορείου Αφρικής, της Ιταλίας, της Κορέας και, τέλος, της Κύπρου, όπου δεκάδες χιλιάδες ανώνυμοι Ελληνες αξιωματικοί και οπλίτες άφησαν την τελευταία πνοή τους και πλέον «κοσμούν» το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου χαράχθηκαν αυτά του Αιγαίου, του Ιονίου, της Μεσογείου αλλά και του Ατλαντικού, στα νερά των οποίων οι Ελληνες θαλασσοπόροι μεγαλούργησαν, ιδίως κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το «Αβέρωφ»
Το (τότε) Βασιλικό Ναυτικό, από την κήρυξη του Πολέμου την 28η Οκτωβρίου του 1940 μέχρι και τη 10η Μαΐου του 1945, απώλεσε περί τα 28 μάχιμα πλοία και άνω των 700 ανδρών, ενώ μόλις εννέα (μεταξύ των οποίων και το θρυλικό αλλά γερασμένο «Αβέρωφ») κατάφεραν να βρουν καταφύγιο στη Μέση Ανατολή, απ' όπου και έλαβαν μέρος σε συμμαχικές θαλάσσιες επιχειρήσεις και νηοπομπές σε Μεσόγειο, Ατλαντικό και Ινδικό. Οι Σύμμαχοι, μάλιστα, αναγνωρίζοντας την αξία των ελληνικών πληρωμάτων, ενίσχυσαν αποτελεσματικά τον στόλο με 38 καινούργιες και μεταχειρισμένες μονάδες. Ενδεικτικό της δράσης του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι το 1943 σε σύνολο 41 πολεμικών πλοίων που εκτελούσαν συνοδείες, τα 27 ήταν αγγλικά, τα 11 ελληνικά και μόλις τρία γαλλικά, φέροντας εις πέρας αποστολές από τη Βρετανία μέχρι το Κέιπ Τάουν και από το Γιβραλτάρ μέχρι τις Αζόρες. Κατά μέσο όρο, την περίοδο 1941-1944, κάθε πλοίο του Βασιλικού Ναυτικού κάλυψε περί τα 20.000 ναυτικά μίλια, υπό πολεμικές συνθήκες.
Την ίδια στιγμή, η εμπορική ναυτιλία της χώρας, που την εποχή του Μεσοπολέμου ήδη γνώριζε άνθηση, απώλεσε σχεδόν το 80% του στόλου της, χάνοντας 1.400.000 ΚΟΧ (Κόρους Ολικής Χωρητικότητας). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ζημιά που υπέστη ένας από τους παραδοσιακά προσοδοφόρους κλάδους της ελληνικής οικονομίας είναι ότι κατά την εξαετία 1939-1945, δηλαδή από την αυγή μέχρι και τη λήξη του πολέμου, από το σύνολο των 500 περίπου ωκεανοπόρων φορτηγών ατμοπλοίων του Εμπορικού Ναυτικού βυθίστηκαν τα 211. Αντιστοίχως, χάθηκαν συνολικά 107 φορτηγά, ενώ από τα 55 επιβατηγά πλοία βυθίστηκαν τα 52 και από τα 700 καΐκια, τα 500. Οι Ελληνες ναυτικοί, που με αυτοθυσία διέσχισαν πελάγη και ωκεανούς ανά την υφήλιο, πλήρωσαν επίσης βαρύτατο φόρο αίματος μετρώντας περίπου 2.500 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες και αναπήρους. Ο Ατλαντικός, μάλιστα, αποτέλεσε πραγματικό νεκροταφείο για τους Ελληνες θαλασσοπόρους, καθώς οι νάρκες και οι επιθέσεις από υποβρύχια σε εμπορικά πλοία αποτελούσαν καθημερινό φαινόμενο. Σε ένδειξη αναγνώρισης των αγώνων των Ελλήνων, παρά την κατάληψη της πατρίδας, ο Βρετανός πρωθυπουργός και πρωτεργάτης της νίκης Ουίνστον Τσόρτσιλ επισκέφθηκε το πλοίο «Νικόλαος Γ. Κουλουκούντης» και συνεχάρη προσωπικά το πλήρωμα για τη συμβολή του στον αγώνα στη Βόρειο Αφρική. Υπό την καθοδήγηση του καπετάνιου Κωνσταντίνου Πανώργιου τον Φεβρουάριο του 1943, κατάφερε να σπάσει τον κλοιό του Αξονα, να προσεγγίσει λιμένα της Λιβύης και να ανεφοδιάσει τα βρετανικά στρατεύματα με καύσιμα, σε μια ιδιαιτέρως κρίσιμη καμπή του πολέμου.
Η ανέγερση και τα αποκαλυπτήρια (το 1932) του γλυπτού
Ο βαρύτατος φόρος αίματος που η Ελλάδα πλήρωσε από την κήρυξη της ανεξαρτησίας της μέχρι και το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα κατέστησαν αναγκαία την ανέγερση Μνημείου Αγνώστου Στρατιώτου, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προκειμένου να τιμηθούν όπως τους αρμόζει οι ήρωες των αγώνων του έθνους. Αφουγκραζόμενος την ανάγκη αυτή για αναγνώριση των θυσιών των χιλιάδων ανώνυμων αξιωματικών και οπλιτών, ο υπουργός Στρατιωτικών Θεόδωρος Πάγκαλος αποφάσισε την προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού. Στις 3 Μαρτίου του 1926 δημοσιεύει ο ίδιος στην εφημερίδα «Εσπέρας» τις λεπτομέρειες του διαγωνισμού «μεταξύ Ελλήνων Αρχιτεκτόνων Γλυπτών και Ζωγράφων διά την υποβολήν μελέτης εγέρσεως τάφου Αγνώστου Στρατιώτου εις την έμπροσθεν των Παλαιών Ανακτόρων Πλατείαν, καταλλήλος προς τούτο διαρρυθμιζόμενη».
Το 1930 και ενώ είχαν ήδη μεσολαβήσει τέσσερα χρόνια με διαφωνίες και αλλαγή του υπευθύνου γλύπτη (αρχικά είχε επιλεγεί ο Θωμάς Θωμόπουλος) αποφασίζεται το κενοτάφιο να κοσμεί η παράσταση του «οπλίτη εκτάδην κειμένου» του αποφοίτου της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Φωκίωνα Ρωκ. Η «πιο αρμόζουσα», όπως χαρακτηρίστηκε τότε, πρόταση άνηκε στον αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη, ο οποίος είχε οριστεί «επιβλέποντας πασών εργασιών».
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου, στο οποίο δεσπόζουν οι επιγραφές «Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος» από τον Επιτάφιο του Περικλή και «Μια κλίνη κενή φέρεται εστρωμένη των αφανών» του Θουκυδίδη, πραγματοποιήθηκαν με λαμπρότητα το 1932 ανήμερα της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου και σε αυτά παρέστησαν εκπρόσωποι της πολιτικής, στρατιωτικής και θρησκευτικής ηγεσίας καθώς και πλήθος διπλωματικών και στρατιωτικών αποστολών ξένων κρατών οι οποίες απέδωσαν τιμές και κατέθεσαν στεφάνια στο νεοανεγερθέν μνημείο. Την ίδια ημέρα, σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, πραγματοποιήθηκε λαμπαδηφορία με τη συμμετοχή 3.000 ανδρών της φρουράς Αθηνών, ενώ εντυπωσιακή ήταν και η παλλαϊκή συμμετοχή στις λαμπρές εκδηλώσεις.
Αγγελος Σκορδάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου