ο αντικαπιταλισμός, είναι μια παιδαριώδης νοοτροπία. όταν ο πολιτισμός είναι τοξικός, το πάνω είναι κάτω, το μαύρο είναι άσπρο και η σοσιαλιστική αποτυχία θεωρείται καπιταλιστική αποτυχία.

Του Russell Lamberti

Δεν θεωρείται «πολιτικά ορθό» να επικρίνουμε την κουλτούρα αυτές τις μέρες, αλλά πέρα απο το δίλημμα ευρώ η δραχμή, εντός ή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα πρέπει πραγματικά να λύσει με κάποιο τρόπο την πολιτισμική δυσλειτουργία της. Δεν μιλώ για τα έθιμα, τις παραδόσεις, την αρχιτεκτονική ή τη μουσική και, σίγουρα, δεν μιλώ για το Ελληνικό φαγητό. Μιλώ για τον πολιτισμικό αντικαπιταλισμό που επικρατεί. Οι διαπραγματεύσεις, οι συμφωνίες, οι αντιπαραθέσεις, τα δημοψηφίσματα, οι διαδηλώσεις και πολλά άλλα, σημαίνουν πολύ λίγα. Οι Έλληνες, σε γενικές γραμμές, πρέπει να αποβάλλουν τον κρατισμό από μέσα τους και να ανακαλύψουν την ελληνική καπιταλιστική εξαιρετικότητα.

Ένα τέλειο παράδειγμα είναι η Αργεντινή. Μια χρεοκοπία και κρίση εθνικής κυριαρχίας, υποτίθεται ότι επιβάλλει ένα έθνος σε μια λογική κατεύθυνση, προσανατολισμένη προς την αγορά, καθώς η απερισκεψία του εθισμένου στο χρέος μεγάλου, κρατικού, συνδικαλιστικού σοσιαλισμού, αποθαρρύνεται τελείως. Είναι μια ωραία θεωρία. Αλλά η Αργεντινή, δεκαπέντε χρόνια μετά την χρεοκοπία της το 2002, και μετά από χρόνια αυξανόμενου πληθωρισμού, έλλειψης δολαρίων και οικονομικής κακουχίας, προσκολλάται στους εξωφρενικούς, υπερ-παρεμβατικούς σοσιαλιστές, που συνεχίζουν να βυθίζουν την οικονομία. Ο λόγος είναι ότι η βασική κουλτούρα δεν άλλαξε ποτέ. Όταν ο πολιτισμός είναι τοξικός, το πάνω είναι κάτω, το μαύρο είναι άσπρο και η σοσιαλιστική αποτυχία θεωρείται καπιταλιστική αποτυχία.

Στο «Anti-Capitalistic mentality» (σ.σ. Αντικαπιταλισμός από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος στην Ελληνική αγορά) ο Ludwig von Mises περιέγραψε αυτόν τον πολιτισμικό αντικαπιταλισμό:

Όπως το βλέπει ο John Doe, όλες οι νέες βιομηχανίες που τον προμηθεύουν με ανέσεις άγνωστες για τον πατέρα του, δημιουργήθηκαν από κάποια μυθική υπηρεσία που ονομάζεται πρόοδος. Η συσσώρευση κεφαλαίου, η επιχειρηματικότητα και η τεχνολογική ευρηματικότητα δεν συνέβαλαν τίποτα στην αυθόρμητη δημιουργία ευημερίας. Αν κάποιος πρέπει να πιστωθεί με αυτό που θεωρεί ο John Doe ως την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, τότε είναι ο άνθρωπος στη γραμμή συναρμολόγησης….

Οι συγγραφείς αυτής της περιγραφής της καπιταλιστικής βιομηχανίας δοξάστηκαν στα πανεπιστήμια ως οι μεγαλύτεροι φιλόσοφοι και ευεργέτες της ανθρωπότητας. Οι διδασκαλίες τους γίνονται αποδεκτές με απόλυτο δέος από τα εκατομμύρια των οποίων τα σπίτια, εκτός από άλλα βιομηχανικά αγαθά, είναι εξοπλισμένα με ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συσκευές.1

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα δεν είναι η λιτότητα, η χρεοκοπία, ή το ευρώ ή η δραχμή. Και σίγουρα δεν είναι το ότι το κράτος είναι «παγωμένο» από τις διεθνείς πιστωτικές αγορές. Είναι ότι ο ελληνικός πολιτισμός παραμένει εχθρικός στις ελεύθερες αγορές και είναι χρόνια εξαρτώμενος από το κράτος.

Πάρτε για παράδειγμα μια άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής τη Βενεζουέλα. Αφού υπέφεραν δραματικά ποσοστά πληθωρισμού στη δεκαετία του ’80 και του ’90, το εκλογικό σώμα κατέληξε το 1998 να ψηφίσει έναν άλλο κεντρικό σχεδιαστή/πληθωριστή, τον Ουγκό Τσάβες. Επανεξελέγη το 2000, το 2006 και το 2012 και ο διάδοχός του Nicolás Maduro το 2013, ακόμα και όταν η χώρα ήταν σε μια υπερπληθωριστική σπείρα θανάτου, εξελέγη και έτσι η χώρα οδηγήθηκε στην οριστική οικονομική κατάρρευση. Το κύριο πρόβλημα της Βενεζουέλας, τελικά, δεν είναι η οικονομική κακοδιαχείριση αλλά η αντικαπιταλιστική κουλτούρα.

Και έτσι συμβαίνει και με την Ελλάδα. Φυσικά δεν βοηθούν και αυτοί που βρίσκονται στην άλλη πλευρά των διαπραγματεύσεων, οι οποίοι αποτελούν μια άλλη δέσμη κεντρικών σχεδιαστών/κρατιστών, η ΕΕ, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα παραμένει κολλημένη ανάμεσα σε δύο κρατικιστικά μέρη διαπραγματεύσεων, επειδή μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ήταν απασχολημένο στο να ζητάει «δωρεάν» καλούδια, αντί για ελευθερία.

Οι περισσότερες χώρες είχαν ανάλογα προβλήματα, αλλά κάποιες ανέκαμψαν καλύτερα από άλλες

Οποιοδήποτε κυρίαρχο έθνος μπορεί να σπαταλήσει πόρους και να εισέλθει σε οικονομικό πρόβλημα και τα περισσότερα έθνη έχουν όντως προβλήματα. Δεν ήταν πολύ καιρό πριν που η Βρετανία αναγκάστηκε να καταφύγει στο ΔΝΤ το 1976 και να παραχωρήσει τη δημοσιονομική της κυριαρχία σε αυτό τον οργανισμό. Μέχρι το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70, η Βρετανία ήταν σε απόλυτα χάλια. Η αμερικανική κυβέρνηση χρεοκόπησε στις διεθνείς υποχρεώσεις της το 1971 και υπέστη πληθωριστική οικονομική κρίση για την υπόλοιπη δεκαετία του ’70. Και οι δύο αυτές χώρες ανέκαμψαν. Όπως και η Χιλή, η Ουρουγουάη και οι Φιλιππίνες μετά τη δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική τους κατάρρευση των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

σ.σ. Οι Έλληνες σοσιαλιστές, εντέχνως παρουσιάζουν το κράτος ως «λαό». Στην πραγματικότητα, το κράτος χρεοκόπησε λόγω των υπέρογκων δαπανών, της κατασπατάλησης πόρων μέσω «δημοσίων» επενδύσεων,  της λεηλασίας μέσω της δήθεν «κοινωνικής πρόνοιας» και της διαφθοράς. Όλα αυτά είναι συστατικά του σοσιαλισμού.

Αλλά κάποια έθνη δεν ανέκαμψαν και πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει όταν ο εθνικός πολιτισμός είναι, ή έχει καταστεί, αντι-καπιταλιστικός και παραιτήθηκε παθητικά στην θανάσιμη εξάρτηση από το κράτος. Εκτός από την Αργεντινή και τη Βενεζουέλα, παρατηρήσαμε παρατεταμένη οικονομική και χρηματοπιστωτική ύφεση μετά από οδυνηρές κρίσεις, σε χώρες όπως η Ζιμπάμπουε, η Γκάνα, η Βολιβία, η Νιγηρία, η Ρωσία, η Τουρκία και τώρα η νότια Ευρώπη. Αυτές οι χώρες δεν φαίνεται να μαθαίνουν από τα λάθη τους, επειδή δεν φαίνεται να θέλουν ή δεν μπορούν να εντοπίσουν το μάθημα εν μέσω της πνευματικής ομίχλης του πολιτισμικού τους σοσιαλισμού.

Αλλά πραγματικά το μάθημα είναι σαφές.

Μια οικονομική κρίση μπορεί να πλήξει ένα, κατά βάση, καπιταλιστικό (ή ως επί το πλείστον θετικό προς τον καπιταλισμό) έθνος που είχε χάσει το δρόμο του. Αλλά δεν υπάρχει εγγύηση για ανάκαμψη όταν η κουλτούρα έχει καταρρεύσει σε παιδαριώδη αντικαπιταλισμό, δυσλειτουργικό κρατισμό και εχθρότητα προς τον επιχειρηματικό δυναμισμό, την αυτοκυριαρχία και την αυτοπεποίθηση. Για αυτά τα έθνη, η κρίση μπορεί να μην φέρνει τελικά την ανάκαμψη, αλλά μια μακρύτερη, βαθύτερη εθνική παρακμή. Μόνο μια αλλαγή πολιτισμού που προκύπτει από την εξάπλωση υγιών ιδεών μπορεί να κάνει την Ελλάδα (και άλλες χώρες) ένα εύφορο έδαφος για να δεχτεί πραγματικές λύσεις. Η ανάγκη διάδοσης θετικών ιδεών για την ελευθερία και τις ελεύθερες αγορές, είναι σαφώς τόσο επείγουσα όσο ποτέ.

***

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Mises: Greece’s Biggest Problem Is Its Anti-Capitalist Culture