ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ (Ioannis Bougas) - Ιστορία 1940-1949

Αθανάσιος Σούρλας   

Δεκεμβριανά: Πότε αποφάσισε η ηγεσία του ΚΚΕ να δώσει μάχη μέσα στην Αθήνα

«Το ηλιόλουστο πρωινό της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου δεν προμήνυε τι θα ακολουθούσε. Όταν το πρώτο μεγάλο μπλοκ διαδηλωτών εμφανίστηκε στην πλατεία, οι αστυνομικοί άνοιξαν πυρ και σκότωσαν τουλάχιστον 13 διαδηλωτές ενώ τραυμάτισαν περισσότερους από 60. Γνωρίζουμε ότι την εντολή στους αστυνομικούς για να πυροβολήσουν το άοπλο πλήθος την έδωσε ο διευθυντής της Αστυνομίας, Άγγελος Έβερτ. Δεν είναι όμως γνωστό ποιος έδωσε την εντολή στον Έβερτ. Πολλοί έβλεπαν προς τους μοναρχικούς, οι οποίοι ήταν οι μοναδικοί που θα έβγαιναν σίγουρα κερδισμένοι από μια μη ομαλή πολιτική εξέλιξη. Το ΕΑΜ αποφάσισε να μην απαντήσει ένοπλα.

Ακόμα και μετά τη σφαγή της πλατείας Συντάγματος, οι απεσταλμένοι της βρετανικής κυβέρνησης στην Αθήνα, ο Έλληνας πρωθυπουργός και η ηγεσία του ΕΑΜ, αναζητούσαν πολιτική λύση. Συμφωνήθηκε να παραιτηθεί ο Παπανδρέου και να αναλάβει πρωθυπουργός ο κεντρώος πολιτικός Θεμιστοκλής Σοφούλης. Στις 4 Δεκεμβρίου ο Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του, ο Σοφούλης δέχτηκε να αναλάβει πρωθυπουργός, το ΕΑΜ συμφώνησε, το ίδιο και οι Βρετανοί απεσταλμένοι, οι οποίοι είχαν πρωτοστατήσει στην εξεύρεση αυτής της λύσης. Διαφώνησε όμως ο Ουίνστων Τσώρτσιλ. Το μέγεθος της βρετανικής επέμβασης φαίνεται στο πρωτόγνωρο και παράδοξο της ημέρας εκείνης· ο Έλληνας πρωθυπουργός υπέβαλε την παραίτησή του η οποία δεν έγινε δεκτή από τον Βρετανό πρωθυπουργό, με αποτέλεσμα να παραμείνει στη θέση του. Αυτή ήταν η δεύτερη κρίσιμη βρετανική επέμβαση. Η κίνηση του Τσώρτσιλ έκλεισε την πόρτα στην τελευταία πιθανότητα για εξεύρεση λύσης με πολιτικά μέσα. Πλέον τον λόγο είχαν τα όπλα»

Αυτά τα λουλουδιαστά τα γράφει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης γνωστός παραποιητής της περιόδου.

Η άλλη δε «μεγάλη» ιστορικός του ΑΠΘ Βασιλική Λάζου, σε συνέντευξή της στο γνωστό δημοσιογράφο Πάρη Καρβουνόπουλο, συμπληρώνει ότι ο ΕΛΑΣ κρατούσε την τάξη στην πρωτεύουσα τις πρώτες μέρες μετά την απελευθέρωση και έβαινε ομαλά η μεταβίβαση της εξουσίας, ότι αγκάθι ήταν ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ ενώ έφταιξε και ο εξοπλισμός της Χωροφυλακής με τα όπλα που έφερε ο Σπηλιωτόπουλος από τη ΜΑ, ότι φταίνε οι δοσίλογοι που έγιναν όσα έγιναν και φυσικά το συλλαλητήριο που χτυπήθηκε από δοσίλογους από ξενοδοχείο στην Ομόνοια και πολλά άλλα.

Την απάντηση σε όλα αυτά δεν θα τη δώσω εγώ αλλά ένας δικός τους, το ανώτατο ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, που στην Κατοχή και τα Δεκεμβριανά, σαν δεύτερος (οργανωτικός) γραμματέας του κόμματός του, υπήρξε πανίσχυρη προσωπικότητα, ένας από τους ανθρώπους οι οποίοι βάλαν τη σφραγίδα τους στα γεγονότα εκείνων των χρόνων (1940-1945), τα οποία βαραίνουν ακόμη στη μοίρα μας.

Ο παλαίμαχος αγωνιστής του κομμουνιστικού κινήματος Γιάννης Ιωαννίδης, γνωστός στην κρίσιμη δεκαετία του ’40 ως «μπαρμπα-Γιάννης», υπήρξε ο οργανωτικός εγκέφαλος του ΚΚΕ. Σπούδασε στις κομματικές σχολές ΚUΤV στη Μόσχα και ήταν μέλος του μπολσεβίκικου κόμματος, του ΚΚΣΕ. Μαζί με τον Πέτρο Ρούσο θα αποτελέσουν την πλέον έμπιστη ομάδα του Ζαχαριάδη. Απεβίωσε ως πολιτικός εξόριστος στο Βουκουρέστι τον Αύγουστο του 1967, σε ηλικία 67 ετών.

Ο Ιωαννίδης είχε καταθέσει τις αναμνήσεις του για τα ταραχώδη εκείνα χρόνια στο πλαίσιο ενός εκτενέστατου διαλόγου που είχε με ένα μελετητή της συγκεκριμένης περιόδου, τον Α. Παπαπαναγιώτου (οι συνομιλίες των δύο ανδρών είχαν λάβει λίγους μήνες αργότερα τη μορφή βιβλίου που είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Θεμέλιο» και έφερε τον τίτλο «Γιάννης Ιωαννίδης: Αναμνήσεις – Προβλήματα της πολιτικής του ΚΚΕ στην Εθνική Αντίσταση 1940-1945»).

Στις εικόνες 1 και 2 είναι το άρθρο που αφορούσε τα απομνημονεύματα του Γιάννη Ιωαννίδη, ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ επί Κατοχής και Δεκεμβριανών. Έφερε τον τίτλο Ένας μορφασμός ανατρέπει τη «γραμμή» και είχε δημοσιευτεί στον «Ταχυδρόμο» που είχε κυκλοφορήσει στις 9 Σεπτεμβρίου 1976, αλλά αργότερα και στις εφημερίδες Βήμα και Νέα.

Ο Ιωαννίδης λοιπόν υπογραμμίζει ότι ναι μεν με τη Συμφωνία της Καζέρτας ο ΕΛΑΣ δεν μπορούσε να μπει στην Αθήνα, μετακίνησε όμως τις δυνάμεις του, ώστε να είναι έτοιμος να επιπέσει μόλις χρειασθεί στην πρωτεύουσα, στην οποία και εισήγαγε άφθονο οπλισμό.

Όσον αφορά το Δεκέμβρη και το γιατί έδωσε τη μάχη το ΕΑΜ – ΚΚΕ, ο Ιωαννίδης εξηγεί: Δεν είχε αποφασίσει η ηγεσία του ΚΚΕ να μην τη δώσει. Και όταν είδε πως οι Άγγλοι έταξαν τελεσιγραφική προθεσμία ως τις 10 Δεκεμβρίου να παραδώσει ο ΕΛΑΣ τα όπλα του, αποφάσισε να δράσει. Η απόφαση λήφθηκε τη 17 Νοεμβρίου 1944 και όχι μετά το αιματηρό συλλαλητήριο της 3ης Δεκεμβρίου, όπως πιστευόταν ως τώρα. Αλλά ομολογεί ότι η διεξαγωγή της μάχης έγινε κατά τον πιο ολέθριο και ακατανόητο τρόπο.

Στο ερώτημα γιατί, αφού ηττήθηκε μέσα στην Αθήνα ο ΕΛΑΣ, δεν συνέχισε τον πόλεμο στην ύπαιθρο Ελλάδα με τον γνώριμό του ανταρτοπόλεμο, ο Ιωαννίδης απαντά: Γιατί πήραμε το γνωστό τηλεγράφημα του Δημητρώφ —μέσω του Σπυριδόνωφ— από τη Μόσχα, που μας προειδοποιούσε ότι δεν πρέπει να υπολογίζουμε στην παραμικρή βοήθεια απ’ έξω. Γιατί οι δυνάμεις μας στην Αθήνα είχαν ουσιαστικά διαλυθεί. Όταν βλέπεις στρατιώτες να φεύγουν, δεν τους σταματάς. Γιατί ρώτησα τον Θόδωρο Μακρίδη πόσον καιρό θέλει να ανασυγκροτηθεί ο ΕΛΑΣ και μου είπε ένα μήνα. Στο μεταξύ όμως θα είχαμε πάθει συμφορές. Γιατί είχαμε εφόδια σε πυρομαχικά και τροφές για τον ΕΛΑΣ το πολύ για 6 μήνες. Και μετά; Είχαμε προειδοποιηθεί από τον Δημητρώφ να μην ελπίζουμε σε ανανέωσή τους.

(Όχι μόνο αυτό αλλά έστειλαν τον Γ. Ζέβγο με διερμηνέα τον Βάλια Σεμερτζίδη για αναζήτηση στρατιωτικής ενίσχυσης από τη Σόφια και το Βελιγράδι, που κατέληξε σε αδιέξοδο και τους ανάγκασε να πάνε στη Βάρκιζα)

Προσθέτει όμως: Δώσαμε λοιπόν εντολή να γίνει συμφωνία ειρήνης στη Βάρκιζα. Αλλά η αντιπροσωπεία μας —στην οποία συμμετείχαν Σιάντος και Παρτσαλίδης— να την υπογράψει μόνον υπό τον όρο να δοθεί γενική αμνηστία. «Εκείνοι όμως υπέγραψαν χωρίς να δοθεί αμνηστία, χωρίς να μας ρωτήσουν».

Εδώ τίθεται το ερώτημα: Όλα αυτά ήταν αποφάσεις μόνο της ΚΕ του ΚΚΕ;

Η απάντηση είναι φυσικά και όχι.

Στο βιβλίο του Ιορντάν Μπάεφ ''Μια ματιά απ' έξω : Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα'' (Εκδόσεις ΦΙΛΙΣΤΩΡ'') περιέχονται τα ευδιάκριτα ίχνη και η ουσιαστική ομολογία για την ύπαρξη διαρκούς ασύρματης καθοδηγητικής επαφής του ηγέτη του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, υπεύθυνου του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Σ.Ε. και πρώην Γραμματέα της Κομμουνιστικής Διεθνούς Γκιόργκυ Δημητρώφ με τον Γιώργη Σιάντο, ηγέτη του Κ.Κ.Ε., κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών.

Παρά το γεγονός ότι η σύγχρονη ιστοριογραφία δεν έχει αξιολογήσει, όπως πρέπει και με την δέουσα σημασία το τηλεγράφημα αυτό (Και πως να το κάνει άλλωστε αφού τελεί υπό κομμουνιστική κατοχή), η ίδια η ύπαρξή του είναι η αδιάψευστη απόδειξη της διαρκούς καθοδήγησης την οποία εδέχετο ο Γιώργης Σιάντος από τον Γκιόργκυ Δημητρώφ (μέλος του Κ.Κ.Σ.Ε. και υπόλογος στην ηγεσία του, δηλαδή στον Ιωσήφ Στάλιν) και καταρρίπτει όλα τα επιχειρήματα της κομμουνιστικής αριστεράς σε σχέση με τα Δεκεμβριανά, τα οποία αποδεικνύονται καθοδηγημένα από την Μόσχα από την αρχή μέχρι το τέλος αυτής της αιματηρής σελίδας της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Η φωτογραφία 3 είναι από το βιβλίο του Ιορντάν Μπάεφ : ''Μια ματιά απ' έξω : Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα'' Εκδόσεις ''ΦΙΛΙΣΤΩΡ''.