Τέσσερις μύθοι για την Ελληνική οικονομική ανάκαμψη
Του Ευθυμη Μαραμή 17-7-2017
πρέπει να αφεθούν οι έλληνες επιχειρηματίες να καθορίσουν αυθόρμητα το παραγωγικό μοντέλο για την ελληνική οικονομία. δεν είναι αρμόδιο το κράτος να κάνει κάτι τέτοιο και, κυρίως, δεν είναι ικανό να το κάνει.
Πολλές από τις συζητήσεις σχετικά με την ελληνική κρίση, επικεντρώθηκαν στο εάν η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ και όχι στα διαρθρωτικά προβλήματα που προέκυψαν από δεκαετίες σοσιαλισμού. Εν τω μεταξύ, οι Ελληνικές κυβερνήσεις έχουν δανειστεί περισσότερα χρήματα από ό, τι μπορεί να επιστρέψει ο ελληνικός λαός. Μια υποτίμηση νομίσματος δεν μπορεί να εξαφανίσει αυτό το γεγονός με μαγικό τρόπο. Αντίθετα, ακόμα πιο εύκολη πρόσβαση σε χρήμα, θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
Το καλύτερο που μπορεί να κάνει η Ευρώπη και η Ελλάδα για να βοηθήσουν τον εαυτό τους, είναι να αντιμετωπίσουν επαρκώς μερικές από τις οικονομικές πλάνες που κυριαρχούν στην συζήτηση για το ευρώ, τη λιτότητα και το χρέος. Θα δούμε σε αυτό το άρθρο τα πιο επιβλαβή σφάλματα σχετικά με τον συλλογισμό σε αυτές τις συζητήσεις.
Μύθος πρώτος: Το ευρώ είναι πολύ ισχυρό νόμισμα για την Ελληνική οικονομία
Η αντίληψη αυτή συνήθως συνοδεύεται από την αναφορά στην ελληνική παραγωγικότητα η οποία είναι χαμηλότερη από αυτή των χωρών της βόρειας Ευρώπης. Η λογική αυτής της αντίληψης έχει ως εξής: Το ευρώ δεν είναι κατάλληλο νόμισμα για χώρες με μεγάλες διαφορές στα επίπεδα παραγωγικότητας. Ακολουθεί η συνηθισμένη σύσταση να εγκαταλείψει η Ελλάδα την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση και να επαναφέρει τη δραχμή. Στη συνέχεια, η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος θα καθορίσει πολύ χαμηλή συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ της δραχμής και του ευρώ, καθιστώντας έτσι τα ελληνικά προϊόντα πιο ανταγωνιστικά.
Ωστόσο, υπάρχουν εμφατικές και επικίνδυνες οικονομικές πλάνες, ενσωματωμένες σε αυτή τη σειρά συλλογισμού. Το νόμισμα αποτελεί έμμεσο μέσο ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών. Δύο χώρες με διαφορετικά επίπεδα παραγωγικότητας μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ίδιο μέσο ανταλλαγής, όπως ακριβώς μπορούν να κάνουν δύο άτομα μεταξύ τους. Μπορούμε να πληρώσουμε κάποιον για να κουρέψει το γκαζόν με ευρώ τα οποία κερδίσαμε ασκώντας ένα πολύ εξειδικευμένο και ιδιαίτερα καλοπληρωμένο επάγγελμα. Όμως και οι δύο χρησιμοποιούμε ευρώ. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος ώστε να μην μπορούν οι Έλληνες και οι Γερμανοί να χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα. Στην εποχή του χρυσού κανόνα, τα εθνικά νομίσματα ορίζονταν από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες τους σε χρυσό και εξοφλούνταν σε είδος (σε χρυσό). Ως εκ τούτου, στην πραγματικότητα, όλες οι χώρες χρησιμοποιούσαν το ίδιο νόμισμα – τον χρυσό.
Για την ακρίβεια, η εποχή του Ελληνικού οικονομικού θαύματος, στα μέσα του 20ου αιώνα, επετεύχθη υπό παράλληλη κυκλοφορία δυο νομισμάτων. Της δραχμής και της χρυσής λίρας.
Μύθος δεύτερος: υποτιμώντας το νόμισμα θα ανακάμψει ολόκληρη η χώρα μέσω των εξαγωγών
Άμεσα σχετιζόμενη με την ανωτέρω οικονομική πλάνη, ακολουθεί η αντίληψη ότι η υποτίμηση του νομίσματος θα βοηθήσει την ελληνική οικονομία αυξάνοντας τις εξαγωγές. Το σκεπτικό λέει πως: οι Έλληνες μπορούν να δώσουν περισσότερες δραχμές έναντι του νομίσματος των εμπορικών τους εταίρων, καθιστώντας τις ελληνικές εξαγωγές φθηνότερες σε σχέση με το ξένο νόμισμα. Οι αυξημένες εξαγωγές, υποστηρίζεται, θα τονώσουν ολόκληρη την οικονομία.
Ωστόσο, η υποτίμηση του νομίσματος, το μόνο που κάνει είναι να μεταβιβάζει πλούτο εντός μιας μονοπωλιακής νομισματικής ζώνης.
Το αποτέλεσμα του φαινομένου Cantillon μας εξηγεί πως οι πρώτοι αποδέκτες των πρόσφατα τυπωμένων χρημάτων, ωφελούνται από την δυνατότητα να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες στις ισχύουσες τιμές.
Οι χαμένοι είναι εκείνοι που απέχουν χρονικά περισσότερο από την αρχική αύξηση των δαπανών, όπως για παράδειγμα οι συνταξιούχοι. Θα διαπιστώσουν ότι τα χρήματά τους δεν αγοράζουν τα ίδια αγαθά που αγόραζαν, λόγω των αυξήσεων των τιμών που είναι αναπόφευκτη συνέπεια της αύξησης της ποσότητας των χρημάτων. Στο τέλος, οι εξαγωγείς διαπιστώνουν ότι το κόστος των πόρων που χρειάζονται για την παραγωγή τους έχει αυξηθεί. Σε αυτό το σημείο θα απαιτήσουν έναν νέο κύκλο νομισματικής υποτίμησης για να στηρίξουν τις πωλήσεις στο εξωτερικό και να αποφύγουν τις ζημίες.
Οι εξαγωγείς Θα αναγκαστούν να πληρώσουν περισσότερα για τους συντελεστές της παραγωγής τους (συμπεριλαμβανομένης της εργασίας). Ακολούθως, θα πρέπει να αυξήσουν τις τιμές σε όρους τοπικού νομίσματος. Προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια πωλήσεων, θα πρέπει οι ξένοι αγοραστές των προϊόντων τους να λάβουν περισσότερες δραχμές, έτσι ώστε τα Ελληνικά αγαθά που εξάγονται, να μην αυξάνουν την τιμή τους στο αντίστοιχο ξένο νόμισμα των αγοραστών αυτών των αγαθών. Μιλάμε για έναν φαύλο κύκλο μηδενικού αθροίσματος. Αυτή η πολιτική, απλά συγκαλύπτει πραγματικά διαρθρωτικά προβλήματα. Δεν είναι πρόβλημα νομίσματος.
Μύθος τρίτος: Το εθνικό νόμισμα θα επιτρέψει να συνεχιστούν τα επιδόματα και οι παροχές.
Με άλλα λόγια, η υποτίμηση του νομίσματος είναι, δήθεν, ένας τρόπος αποφυγής της λιτότητας. Οι κυβερνήσεις θα κάνουν το λαό να πιστέψει ότι υπάρχουν αρκετοί πραγματικοί πόροι για να ανακατανεμηθούν από τους «πλούσιους», ώστε να ανακουφιστεί η φτώχεια. Θεωρείται ότι οι «πλούσιοι» κλέβουν τον πλούτο των ανθρώπων και ότι η αναδιανομή του κατά τα σοσιαλιστικά πρότυπα θα οδηγήσει σε αφθονία για όλους. Το σοσιαλιστικό σλόγκαν «αφθονία για όλους με αλληλεγγύη» έχει δοκιμαστεί πάμπολλες φορές, εδώ και πολλά χρόνια και δεν έχει αποδείξει την ικανότητα του στην καταπολέμηση της φτώχειας. Πολύ πρόσφατο παράδειγμα, η πληθωριστική κρίση στη Βενεζουέλα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το βλέπουμε με την άγρια φορολογία (που είναι το αντίστοιχο της εκτύπωσης χρήματος).
Θα πρέπει να επισημάνουμε για μια ακόμη φορά πως: Τα λεφτά ούτε παράγουν, ούτε μπορούν να υποκαταστήσουν τον πραγματικό πλούτο. Δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα υπάρχοντα υποκείμενα αγαθά και τις υπηρεσίες που είναι διαθέσιμα στην οικονομία. Αν η τρέχουσα κατανάλωση ξεπεράσει την τρέχουσα παραγωγή, γεγονός που προκαλείται με την αύξηση της ποσότητας χρήματος, θα αυξηθούν οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών. Δεν θα αυξηθούν τα αγαθά και οι υπηρεσίες. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες, μπορούν να αυξηθούν μόνο με πραγματική αποταμίευση και επένδυση σε παραγωγικούς τομείς.
Τα λεφτά από το πουθενά που παράγει η κεντρική τράπεζα, δεν υποκαθιστούν τις πραγματικές αποταμιεύσεις. Αν δοθεί φρεσκοτυπωμένο χρήμα σε αντιπαραγωγικούς συντελεστές, οι οποίοι δεν παράγουν τίποτα (δεν ανταλλάσσουν αγαθά, εργασία και υπηρεσίες στην οικονομία) αυτό που θα συμβεί, είναι να μειωθεί ο πλούτος της χώρας. Θα μεταφερθεί από αυτούς που παράγουν, σε αυτούς που δεν παράγουν. Είναι συνταγή σοσιαλιστικής χρεοκοπίας.
Μύθος τέταρτος: Το νόμισμα πρέπει να ελέγχεται από πολιτική εξουσία με δυνατότητα φορολόγησης
Ο Μίλτον Φρίντμαν, αναφέρθηκε πριν από χρόνια στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος. Είπε ότι μια νομισματική ένωση χρειάζεται και δημοσιονομική ένωση. Ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών, Pier Carlo Padoan, δήλωσε στους Financial Times του Λονδίνου στις 27 Ιουλίου 2015 πως ο μόνος τρόπος για να υπερασπιστούμε το ευρώ είναι να προχωρήσουμε «απευθείας στην πολιτική ενοποίηση».
Βέβαια, και οι δύο αυτοί κύριοι, αναφέρονταν σε πολιτικό χρήμα (δηλαδή χρήμα που επιβάλλεται από το κράτος και δεν υποστηρίζεται από τίποτα, πέραν από τους νόμους επιβολής του ως νόμιμου χρήματος μιας μονοπωλιακής νομισματικής ζώνης). Το πραγματικό χρήμα – το χρηστικό χρήμα όπως ήταν για παράδειγμα ο χρυσός – είναι εμπόρευμα που θεσπίζεται από την αγορά ως το πιο χρήσιμο μέσο έμμεσης ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών. Το χρηστικό, υγιές, sound χρήμα, προκύπτει μέσω της διεργασίας της αγοράς και αποτελεί μέρος της ίδιας της αγοράς. Το χρηστικό εμπορευματικό χρήμα ανακαλύπτεται από την αγορά και χρησιμοποιείται οικειοθελώς από τα συνεργαζόμενα μέρη.
Κανείς δεν αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει αυτό το χρήμα. Τα μέρη που χρησιμοποιούν αυτό το χρήμα απολαμβάνουν την προστασία της κυριαρχίας του δικαίου. Οι παραχαράκτες διώκονται. Οι τραπεζίτες που δεν μπορούν να παραδώσουν το εμπόρευμα που έχει καθοριστεί ως χρήμα μετά από την παρουσίαση των υποκατάστατων χρημάτων στο ταμείο, όπως τα χαρτονομίσματα και οι επιταγές, επίσης διώκονται. Τα καλύτερα νομισματικά συστήματα είναι ιδιωτικά, επειδή πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα με το κυρίαρχο δίκαιο. Τα χειρότερα νομισματικά συστήματα είναι κυβερνητικά, διότι οι κυβερνήσεις εξαιρούν τον εαυτό τους από το κυρίαρχο δίκαιο.
Η Ελλάδα χρειάζεται καπιταλισμό
Η έξοδος από το ευρώ δεν θα λύσει τα προβλήματα της Ελλάδας ούτε θα εξαλείψει τα πάμπολλα διαρθρωτικά προβλήματα που αποτελούν τη βάση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. Η προσκόλληση σε αυτές τις οικονομικές πλάνες ενίσχυσε την πεποίθηση πως μερικές προσαρμογές μπορούν να διορθώσουν την κατάσταση της σχέσης Ελλάδας-ευρώ.
Εξηγήσαμε σε προηγούμενη ανάλυση πως , όντως, η δραχμή σε ελεύθερο ανταγωνισμό εθνικών νομισμάτων, διατηρούσε, εν μέρει, μια ισορροπία. Όμως η χρεοκοπία της χώρας ήταν ήδη προ των πυλών από το 1983. Τότε ξεκίνησε ο πακτωλός των επιδοτήσεων εκ μέρους της τότε ΕΟΚ και αποτράπηκε η χρεοκοπία τεχνητά, με συνέπεια να μην πραγματοποιηθούν οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία. Το εύκολο χρήμα θεμελίωσε το παρασιτικό κράτος ως ηγεμόνα των οικονομικών σχέσεων. Τα εργατικά συνδικάτα έγιναν πανίσχυρα. Οι κρατικές παροχές και τα επιδόματα προς αγορά ψηφοφόρων εκτινάχτηκαν. Η διαπλοκή, οι μίζες και η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα άνθισαν. Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, διαμορφώθηκε κατά τον τρόπο που υφίσταται, εξαιτίας του εύκολου πολιτικού χρήματος.
Η ζημιά έχει πλέον γίνει και η επιστροφή στη δραχμή, από μόνη της, δεν μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα. Η χώρα χρειάζεται απομάκρυνση των κυβερνήσεων από τις οικονομικές υποθέσεις. Πρέπει να αφεθούν οι Έλληνες επιχειρηματίες να καθορίσουν αυθόρμητα το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Δεν είναι αρμόδιο το κράτος να κάνει κάτι τέτοιο και, κυρίως, δεν είναι ικανό να το κάνει. Πρέπει να περικοπούν οι κυβερνητικές δαπάνες ως το κόκκαλο και να μειωθεί η φορολογία στο ελάχιστο δυνατό. Ταυτόχρονα το κράτος πρέπει να φροντίσει για υγιές επενδυτικό περιβάλλον, χωρίς εμπόδια στην ελεύθερη επιχειρηματικότητα.
Ιστορικά παραδείγματα ανάλογα με της Ελλάδας
Το 1960, όταν η Ολλανδία ανακάλυψε τεράστιες προμήθειες φυσικού αερίου, μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτούς τους πόρους και να ζήσει από την εκμετάλλευση αυτών των πόρων. Οι Ολλανδοί έγιναν αρκετά πλούσιοι και μπορούσαν να αυξήσουν τους μισθούς και τις τιμές στην οικονομία ταχύτερα από ό, τι αυξήθηκε η πραγματική παραγωγικότητα. Όταν η παραγωγή αερίου μειώθηκε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, η οικονομία έπεσε σε ύφεση. Πέρασαν από μια οδυνηρή διαδικασία προσαρμογής στην οποία οι μισθοί έπρεπε να μειωθούν και οι τιμές έπρεπε να πέσουν, αλλά τελικά σήμερα είναι μια σταθερή οικονομία στην Ευρώπη. Σε κάποιο βαθμό, η κατάσταση είναι παρόμοια στην Ελλάδα, αλλά βεβαίως η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε έναν φυσικό, αλλά έναν αφύσικο, τεχνητό πόρο, δηλαδή δανεικά λεφτά και πακέτα επιδοτήσεων κατά το πρόγραμμα σύγκλισης.
Η εξέλιξη στην Ελλάδα, προσομοιάζει επίσης με την «κατάρα του χρυσού» που είχε συμβεί στην Ισπανία μετά την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, όταν καινούρια χρήματα, δηλαδή χρυσός, εισήλθαν στη χώρα. Η Ισπανία κατόπιν εισήγαγε αγαθά και υπηρεσίες (κυρίως στρατιωτικές) από την υπόλοιπη Ευρώπη. Ως συνέπεια, οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς είχαν κέρδη και η ισπανική βιομηχανία και οικονομία κατέστησαν μη αποδοτικές.
Το ευρώ και η δραχμή είναι πολιτικά ελαττωματικά νομίσματα
Σε κάθε δημοσκόπηση, οι ίδιοι οι Έλληνες δείχνουν ότι, αν και δεν επιθυμούν τη λιτότητα, δεν επιθυμούν επίσης να εγκαταλείψουν το ευρώ. Φοβούνται, όχι άδικα, ότι μια τέτοια κίνηση θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να καταστρέψουν τον ελάχιστο πλούτο που έχει απομείνει στη χώρα. Οι Έλληνες βλέπουν το ευρώ, με όλα τα ελαττώματά του, ως ανώτερο από την επιστροφή στη δραχμή.
Βεβαίως, το θεμελιώδες πρόβλημα του ευρώ παραμένει και πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ίδιες οι Ελληνικές κυβερνήσεις, ανταποκρίθηκαν απλά στην εσφαλμένη δομή της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης.
Δανειζόταν σε μεγάλο βαθμό σε χαμηλά τεχνητά επιτόκια όπως αναλύσαμε λεπτομερώς σε προηγούμενο άρθρο, από δανειστές πρόθυμους να δανείσουν. Έλαβαν όλα τα φρεσκοτυπωμένα ευρώ που προσέφεραν τόσο επιτακτικά τα διάφορα επενδυτικά κεφάλαια των ελαττωματικών χρηματοπιστωτικών οργανισμών του ευρωσυστήματος. Δεν είναι η μόνη χώρα που το έκανε, απλώς είναι η πρώτη στην οποία έγιναν τόσο προφανείς οι δυσμενείς συνέπειες της ελαττωματικής δομής του ευρωσυστήματος. Θα υπάρξουν και άλλες χώρες, όπου οι δυσμενείς συνέπειες θα είναι μεγαλύτερες.
Το πρόβλημα του ευρώ, είναι η πολιτική του φύση και διαχείριση από την κεντρική τράπεζα του ευρωσυστήματος. Αυτό είναι ένα δομικό πρόβλημα που δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι πολιτικοί μπορούν και δανείζονται χωρίς να είναι αυτοί που θα αποπληρώσουν το δάνειο. Δεδομένης της δομής του πολιτικού νομισματικού συστήματος, δεν λογοδοτούν και δεν ελέγχονται από κανέναν μηχανισμό της αγοράς. Ακόμα και σήμερα η Ε.Κ.Τ. μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης εξακολουθεί να χρηματοδοτεί χρεοκοπημένες κυβερνήσεις. Αυτό είναι ένα γεγονός, του οποίου τις οδυνηρές συνέπειες θα αντιμετωπίσει αργά η γρήγορα ολόκληρη η ευρωζώνη.
Νομισματική μεταρρύθμιση
Στην πραγματικότητα, η καλύτερη εναλλακτική λύση για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή, είναι να επιτρέψει τον ελεύθερο ανταγωνισμό νομισμάτων. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στον ελληνικό λαό να συναλλάσσεται με όποια νομίσματα θεωρεί καλύτερα. Ταυτόχρονα, το Ελληνικό κράτος πρέπει να καλωσορίσει και να προστατεύσει, μέσω του κράτους δικαίου, την καθιέρωση ιδιωτικών νομισμάτων. Μπορεί μετά να εκδώσει και το δικό του νόμισμα αν το επιθυμεί και να το θέσει σε ελεύθερο ανταγωνισμό. Το ίδιο πρέπει να κάνει ολόκληρος ο κόσμος. Τα μονοπωλιακά νομισματικά συστήματα του πολιτικού χρήματος απέτυχαν.
ΠΗΓΗ: https://www.eleytheriagora.gr/tesseris-mythoi-gia-tin-elliniki-oikonomiki-anakampsi/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου