(ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ)

03-08-2021

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΨΗΦΙΔΕΣ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΑΓΚΥΡΑΝ.

ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΟΥ Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑ.

Τη 23η Ιουλίου 1921 ο Αντιστράτηγος Βασιλόπαις Ανδρέας, μέχρι τότε Υποστράτηγος Διοικητής της ΧΙΙης Μεραρχίας Πεζικού, προαγόμενος στον βαθμό του Αντιστρατήγου, αναλάμβανε τη Διοίκηση του Β΄ Σώματος Στρατού. Από 1ης Αυγούστου 1921 άρχιζε η προέλαση της Στρατιάς Μικράς Ασίας προς Ανατολάς, προς τον Σαγγάριο ποταμό, για να λάβει επαφή με τα Κεμαλικά στρατεύματα, να επιτεθεί κατ΄αυτών και να τα συντρίψει. Από το βιβλίο του Βασιλόπαιδος Ανδρέου <<Δορύλαιον-Σαγγάριος. 1921. Τα τραγικά γεγονότα στην Μικράν Ασίαν>> διαβάζουμε:

<<Της κινήσεως εκτελεσθείσης(4η Αυγούστου) συμφώνως τη διαταγή, εγκατέστησα το Στρατηγείον μου ανατολικώς του Καλτερίμ και μετέβην περί την εσπέραν προς επιθεώρησιν των προφυλακών της ΧΙΙΙης Μεραρχίας, υπηρεσίας ανατεθείσης διά την νύκτα εκείνην εις το 5/42 ευζωνικόν και ηπόρησα διότι καθ΄όλον το διάστημα της παραμονής μου εις την γραμμήν των προφυλακών ο Διοικητής του Συντάγματος Συνταγματάρχης Ν. Πλαστήρας απέφυγε να παρουσιασθή ενώπιόν μου, καθ ην είχεν υποχρέωσιν. Παρά τους στοιχεώδεις κανόνας της πειθαρχίας δεν εκάλεσα αυτόν εις απολογίαν, ακριβώς επειδή επρόκειτο περί του Συνταγματάρχου Πλαστήρα δεν ηθέλησα να δώσω αφορμήν να λεχθή ότι ένεκα των γνωστών φρονημάτων του Αξιωματικού τούτου κατεδίωκον αυτόν ιδιαιτέρως. Δεν δύναμαι όμως να αποκρύψω την αλγεινήν εντύπωσιν, ην μοι προυξένησε το γεγονός τούτο, διότι επί τέλους ευρισκόμεθα ενώπιον κοινού εχθρού και υπετίθετο ότι διά την αυτήν ιδέαν εμαχόμεθα πάντες, διά την ιδέαν την Ελληνικήν και διά την τιμήν του Ελληνικού Στρατού, ου την στολήν αμφότεροι εφέρομεν>>.

ΣΧΟΛΙΟ:

Η στάση και συμπεριφορά είναι αντιπειθαρχική και αντιστρατιωτική. Αδικαιολόγητη και απαράδεκτη για τον Νικόλαο Πλαστήρα, Συνταγματάρχη του Ελληνικού Στρατού και μάλιστα ενώπιον του εχθρού. Ήταν εύκολο να παραιτηθεί από τις τάξεις του Στρατού, όπως έπραξαν ο Διοικητής της Στρατιάς Μικράς Ασίας Αντιστράτηγος Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, ο Επιτελάρχης αυτής Συνταγματάρχης Θεόδωρος Πάγκαλος, ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης και πολλοί άλλοι. Σε μια τέτοια όμως περίπτωση δεν θα υπηρετούσαν στο Στρατό Βενιζελικοί Αξιωματικοί, οι οποίοι στις κατάλληλες συνθήκες θα εκδήλωναν κίνημα για κατάληψη της εξουσίας με σκοπό την εκθρόνιση του Βασιλέως Κωνσταντίνου και πρόσκληση στον Ελευθέριο Βενιζέλο να αναλάβει Πρωθυπουργός. Τα επακολουθήσαντα γεγονότα δικαίωσαν την άποψη αυτή. Πράγματι στις 11 Σεπτεμβρίου 1922 ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας, ο Συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς και ο Αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς εκδήλωσαν κίνημα και το πρώτο μέλημά τους δεν ήταν να περισώσουν την Ανατολική Θράκη, αλλά να υποχρεώσουν σε παραίτηση τον Βασιλέα Κωνσταντίνο από το θρόνο του και να επιδιώξουν την παραπομπή στο Έκτακτο Στρατοδικείο των υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής και την εκτέλεση των έξι, μετά από μια παράνομη δίκη. Και εύλογα διερωτάται η καθεμιά και ο καθένας μας. Ήταν όλες αυτές οι παράνομες και παρασκηνιακές ενέργειες σε γνώση του Ελευθερίου Βενιζέλου; Είχε τη δυνατότητα να τις ματαιώσει; Ασφαλώς και ναι, γιατί όλοι αυτοί ήταν πειθήνια όργανά του. Μια ακραία φάση του Εθνικού Διχασμού, για την οποία αργότερα ο Βενιζέλος ενώπιον της Βουλής παραδέχθηκε το λάθος του και θεώρησε τον εαυτό του ως τον κύριο υπεύθυνο του Εθνικού Διχασμού.

ΠΗΓΗ: <<Δορύλαιον-Σαγγάριος.1921. Τα τραγικά γεγονότα στη Μικρά Ασία>> του Πρίγκηπος Ανδρέου.

Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.