Πατιαλιάκας ΚωνσταντίνοςΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΜΠΟΥΓΑΣ (Ioannis Bougas) - Ιστορία 1940-1949

  

ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.

ΨΗΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΑΛΙΚΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1912-1913.

Ο Εθνικός Διχασμός, απόρροια της καταραμένης διχόνοιας του Ελληνικού Έθνους στο διάβα των αιώνων, που δέσποσε στην πολιτική ζωή της χώρας από το 1915 μέχρι το 1936, άρχισε ως διάσταση απόψεων μεταξύ του Βασιλέως Κωνσταντίνου και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, σχετικά με την ορθότερη πολιτική της χώρας στην μετά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου περίοδο, δηλαδή την τήρηση αυστηράς ουδετερότητας από την Ελλάδα ή την είσοδο και συμμετοχή αυτής, παρά το πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) έλαβε τραγική έκταση και δημιούργησε ένα αγεφύρωτο χάσμα με φανατισμό και ανυποχώρητο πείσμα σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της ίδιας της Ελλάδας.

Υπάρχει η άποψη ότι τα πρώτα σύννεφα του Εθνικού Διχασμού, εμφανίσθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, με τη διάσταση απόψεων ως προς την επιβεβλημένη αναγκαιότητα ταχείας προέλασης του Ελληνικού Στρατού προς τη Θεσσαλονίκη και κατάληψη αυτής, πριν καταληφθεί από τα Βουλγαρικά στρατεύματα.

Ο Βενιζέλος με βάση ακριβείς και νωπές πληροφορίες από τον Πρέσβη της Ελλάδας στη Σόφια, που είχαν διαβιβασθεί από τον ιατρό Φίλιππο Νίκογλου, μέσου του Λοχαγού Αθανασίου Νικολαϊδου-Σουλιώτη, ο οποίος ως ιατρός υπηρετούσε στον Βουλγαρικό Στρατό, για διαταγή προς τον Στρατηγό Θεοδώρωφ, Διοικητή της VΙΙης Βουλγαρικής Μεραρχίας, να προελάσει ταχέως προς την Μακεδονία και να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη, έστειλε στον τότε Διάδοχο Κωνσταντίνο, Αρχιστράτηγο του Ελληνικού Στρατού, το ακόλουθο τηλεγράφημα:

«Α.Β.Υ. Διάδοχον Κωνσταντίνον.

Αναμένω να μου γνωρίσετε περαιτέρω διεύθυνσιν, ην θα ακολουθήση η προέλασις του Στρατού Θεσσαλίας. Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ΄ όψιν, ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώραν ταχύτερον εις Θεσσαλονίκην. Βενιζέλος».

Μόλις λήφθηκε το τηλεγράφημα του Βενιζέλου επικράτησε στο Γενικό Στρατηγείο αναβρασμός μεταξύ των Επιτελών Αξιωματικών, για το ποιος διευθύνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, και ο Κωνσταντίνος θυμωμένος έστειλε το ακόλουθο τηλεγράφημα:

«Προς τον Πρωθυπουργόν Ελευθέριον Βενιζέλον.

Η κατεύθυνσις της υποχωρήσεως και αι προθέσεις του πολεμίου (εχθρού) θα κανονίσωσι την προέλασιν και την κατεύθυνσιν της υπ΄ εμέ Στρατιάς. Να παύση του λοιπού η Κυβέρνησις αναρμοδίως γνωματεύουσα και εκ του μακρόθεν αναμιγνυομένη εις τας πολεμικάς επιχειρήσεις. Κωνσταντίνος».

Ο Βενιζέλος οργισμένος επενέβη αμέσως και με νέο τηλεγράφημα διέταξε τον Κωνσταντίνο: «...χωρίς χρονοτριβάς και αμφιταλαντεύσεις σας διατάσσω να σπεύσετε δια ταχείας προελάσεως πρώτος προς κατάληψιν της Θεσσαλονίκης>>

Επειδή, μετά την κατάληψη των Γιαννιτσών στις 20 Οκτωβρίου 1912, παρετηρείτο βραδύτητα στην προέλαση της Στρατιάς Θεσσαλίας προς τη Θεσσαλονίκη, απέστειλε το παρακάτω τηλεγράφημα:

«Αρχηγείον Στρατού Θεσσαλίας.

Από της μάχης των Γιαννιτσών ουδέν ανακοινώσατε προς το Υπουργείον περί των περαιτέρω στρατιωτικών ημών επιχειρήσεων, ως και εκείνων της Vης Μεραρχίας. Και όμως από της μάχης των Γιαννιτσών παρήλθον 4 όλαι ημέραι. Η σιωπή αυτή και η πλήρης άγνοια εις ην, εκ τούτου, ευρίσκεται και η υπεύθυνος Κυβέρνησις και το Έθνος περί της τύχης του στρατού του, είναι όντως εκπληκτική. Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον δια την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις, αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις την Θεσσαλονίκην. Βενιζέλος».

Ο Βενιζέλος αγνοώντας την υπογραφή του Πρωτοκόλλου παράδοσης της Θεσσαλονίκης την νύκτα της 26ης Οκτωβρίου 1912, τα ξημερώματα της 27ης έστειλε το ακόλουθο τηλεγράφημα:

«Αρχηγόν Στρατού.

Παραγγέλεσθε ν΄αποδεχθήτε την προσφερομένην ημίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και εισέλθητε εις αυτήν άνευ τινός αναβολής. Καθιστώ υμάς υπεύθυνον δια πάσαν αναβολήν, έστω και στιγμής».

Πληροφορηθείς μετά από λίγο τις εξελίξεις ανακάλεσε το τελευταίο τηλεγράφημα, αλλά ο Κωνσταντίνος απάντησε με το παρακάτω τηλεγράφημα, που από πολλούς χαρακτηρίσθηκε σκληρό και προκλητικό:

«Προς τον Πρωθυπουργόν Ελευθέριον Βενιζέλον.

Συναισθάνομαι πλήρως την ευθύνην, ην φέρω και παρακαλώ εις το εξής να μη μου υπομιμνήσκητε τούτο δι΄ οιανδήποτε υπόθεσιν. Εάν ώφειλον ή ου να παραδεχθώ την παράδοσιν της Θεσσαλονίκης ήμουν ο μόνος αρμόδιος να κρίνω, ευρισκόμενος επί τόπου και επιβάλλων τους όρους. Απόδειξις δε το επιτευχθέν αποτέλεσμα. Κωνσταντίνος».

Επακολούθησαν τα απαράδεκτα γεγονότα κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1914-1917 και της Μικρασιατικής Εκστρατείας, τα οποία οδήγησμα στη Μικρασιατική Καταστροφή.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αργότερα ήλθε ο καιρός, κατά τον οποίο ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε στιγμές αυτοκριτικής, αναγνώρισε τον ρόλο του στον Εθνικό Διχασμό και σε μία αγόρευσή του στη Βουλή της 17ης Δεκεμβρίου 1929 ανέλαβε όλο το βάρος δηλώνοντας: «Εγώ υπήρξα ο αίτιος, διότι εδιχάσθη ο Ελληνικός Λαός κατά τον μέγαν πόλεμον. Εγώ, καλώς ή κακώς, είμαι εκείνος που προεκάλεσε τον διχασμόν αυτόν». Αλλά και ο Ιωάννης Μεταξάς, που διαδραμάτισε μικρότερο ρόλο, λόγω της θέσης του, έγραψε στο ημερολόγιό του, στις 5 Ιανουαρίου 1941, λίγες εβδομάδες προ του θανάτου του: «Θα μας συγχωρήση ο Θεός το 1915; Φταίμε όλοι!!».

Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

ΠΗΓΕΣ

1. «Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος» της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.

2. Τύπος της εποχής.