Ανάμεσα στους Έλληνες στρατιώτες που εισήλθαν στη Μακεδονική πρωτεύουσα με την Ελληνικό στρατό κατά τις πρώτες βδομάδες μετά την απελευθέρωσή της (βράδυ της 26ης Οκτωβρίου 1912) ήταν και μερικοί μεμονωμένοι Κύπριοι εθελοντές. Ένας από αυτούς ήταν και ο φοιτητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Πηγασίου (1886-1939), από τον Καραβά της επαρχίας Κερύνειας. Ένα εκτενές αφήγημα του Πηγασίου, με τίτλο «Από τα παλαιά σύνορα μέχρι Θεσσαλονίκης» δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Λευκωσίας Φωνή της Κύπρου, από το φ. 5/18-1-1913 μέχρι φ. 3/16-8-1913, σε τριάντα συνέχειες, και το αναδημοσίευσα στο βιβλίο μου Υπόδουλοι ελευθερωταί αδελφών αλυτρώτων. Πολεμικά Ημερολόγια, επιστολές και ανταποκρίσεις Κυπρίων εθελοντών από την Ήπειρο και τη Μακεδονία του 1912-1913, Λευκωσία: Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, 1999.
Ο Πηγασίου περιγράφει τις εντυπώσεις και τις εμπειρίες του από την πορεία που ακολούθησε με το Β΄ κινητό χειρουργείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στους μήνες Οκτώβριο – Νοέμβριο 1912: Τύρναβος, Ελασσόνα, Σαραντάπορο, Σέρβια, Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο, υποχώρηση στην Ελασσόνα, Αμύνταιο και από εκεί σιδηροδρομικώς μέσω Έδεσσας και Βέροιας στη Θεσσαλονίκη. Ο Πηγασίου, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως δάσκαλος στη Λάπηθο για να εξασφαλίσει χρήματα για να σπουδάσει γιατρός, γράφει με γλαφυρότητα και διανθίζει το κείμενό του με περιγραφές των μεγάλων μαχών της Δυτικής Μακεδονίας όπως τις κατέγραψε από διηγήσεις των στρατιωτών ή των μόλις απελευθερωθέντων κατοίκων αλλά δεν περιορίζεται μόνο σε αυτές. Δίνει πληροφορίες για τις σπουδαιότερες πόλεις που συνάντησε στην πορεία του, για τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων, τα κτίρια, τους ναούς, τα σχολεία και τα αξιοθέατα, τα προϊόντα κ.ο.κ. όπως ακριβώς ένα σχολικό εγχειρίδιο Γεωγραφίας της εποχής. Ας σημειωθεί ότι ο Πηγασίου υπηρέτησε εθελοντικά στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό τόσο στη Βόρεια Ήπειρο (1914) όσο και στη Σερβία, στους πρώτους μήνες του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από την περιγραφή της Θεσσαλονίκης, όπως την είδε ο Πηγασίου, με τα συναισθήματά του...
Είναι γραφικωτάτη. Αρχίζει από υψηλούς λόφους και καταλήγει εις την θάλασσαν. O ατενίζων αυτήν οφθαλμός ολίγον μακράν, απολαύει ολοκλήρου του θεάματος της πόλεως. Όλα τα κτίρια, μεγάλα και μικρά ως εκ της θέσεως της πόλεως φαίνονται προ πάντων όταν ατενίση τις αυτήν εκ της θαλάσσης, ή επί των λόφων από τους οποίους αρχίζει. Εκτείνεται παραλλήλως της θαλάσσης, η οποία φαίνεται ως εν προαύλιον της πόλεως. Ευρίσκεται σχεδόν εις το μέσον του μυχού του κόλπου..
Διερχόμενος από τον Λευκόν Πύργον μετά του αγαπητού μου εκ Θεσσαλονίκης συναδέλφου, ήτοι του δραπέτου εκ του Τουρκικού στρατού, ευρέθην προ συγκινητικτάτης σκηνής. Αναίσθητος σχεδόν ούτος από την συγκίνησιν εγονυπέτησεν παρά τον Λευκόν Πύργον, ανύψωσε τους οφθαλμούς προς την κυανόλευκον και τας χείρας προς τα άνω, και με τρέμουσαν φωνήν εφώναξεν, «Θεέ μου σε ευχαριστώ, διότι με ηξίωσας να ίδω την Ελληνικήν σημαίαν επί του Λευκού Πύργου». Εκ του θεάματος τούτου συνεπέρανα αμέσως, πόσον πικραμμέναι ήσαν πρότερον αι καρδίαι των δυστυχών αυτών πλασμάτων. Παντού είχεν ίδει την κυανόλευκον. H επί του Λευκού όμως Πύργου κυματίζουσα φωνάζει απ’ άκρου εις άκρον, ότι η πόλις απηλλάγη πλέον από τους γαμψούς όνυχας των Νεοτούρκων. Ότι η πόλις πλέον επανεύρε τον πρώτον ιδιοκτήτην, τον πρώτον κυρίαρχόν της. (…)
Πηγή: Περί ιστορίας
26/10/2020 · by Πέτρος Παπαπολυβίου
(Αποσπάσματα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου