Το τελευταίο γράμμα του Παύλου Μελά στην κόρη του

Μοναδικό ντοκουμέντο: «H σκέψη μας στους Μακεδονομάχους, όχι στους μπολσεβίκους»

Aπό τον
Μανώλη Κοττάκη

O ελληνικός Τύπος βρίθει αυτές τις ημέρες πολυσέλιδων αφιερωμάτων για μια «επανάσταση» που απέτυχε: Μόλις εβδομήντα χρόνια άντεξε o υπαρκτός σοσιαλισμός, πριν καταρρεύσει υπό το βάρος της φτώχειας. Η δική μας σκέψη, όμως, είναι σήμερα προσηλωμένη στο έθνος, όχι στους διεθνιστές. Στους Μακεδονομάχους, όχι στους μπολσεβίκους. Στον Παύλο Μελά, όχι στον Λένιν. Στον μεγάλο αυτόν εθνικό ήρωα, ο οποίος εγκατέλειψε τη βολή του και πήγε στην υπόδουλη Μακεδονία για να ξεσηκώσει τους αδελφούς μας και να επιτύχει την απελευθέρωσή της. Για να μην ξεχνάμε ότι δεν έχουν περάσει αιώνες, «χθες» η Μακεδονία ήταν στα χέρια κατακτητών.

Η «δημοκρατία», σε ένδειξη τιμής στον Μακεδονομάχο, δημοσιεύει σήμερα ένα μοναδικό ντοκουμέντο: Την τελευταία (άγνωστη) επιστολή που έστειλε στην κόρη του Ζωή ο Παύλος Μελάς, στις 29 Φεβρουαρίου 1904, μήνες πριν από τη δολοφονία του στα Στάτιστα. Επιστολή από την οποία προκύπτει ότι πιθανολογούσε πως θα «πέσει» στη μάχη και αποτελεί προσωπική παρακαταθήκη προς τα παιδιά του. Η «δημοκρατία» ευχαριστεί τον πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων Παύλου Μελά «Μίκης Ζέζας», Γ. Μελά, ο οποίος μας παραχώρησε την επιστολή από το αρχείο της οικογένειας, καθώς και τους Δ. Αγγελίδη (αντιπρόεδρος) και Μ. Παπαδόπουλο (γραμματέας). Η συγκινητική επιστολή έχει ως εξής:

«Ζωή μου, κόρη μου

Είσαι τώρα μικρούτσικη, μόλις 5,5 ετών αγγελούδι, γλυκιά γλυκιά και λεπτή. Εγώ είμαι γέρος 34 ετών και φεύγω μετ' ολίγας ώρας διά την Μακεδονίαν, όπως πολεμήσω εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίοι δολοφονούν τους αδελφούς μας. Πριν φύγω, θέλω να σου γράψω αυτό το γράμμα διά να το διαβάσεις όταν μεγαλώσεις και να έχεις μίαν ενθύμησίν μου. Δεν έχω να σου δώσω συμβουλάς, διότι τελειότερο αγγελούδι δεν είδον. Εχεις χάριν πνεύματος και σώματος. Είσαι λεπτοτάτη και ευαισθητοτάτη, και εν ταυτώ έχεις χαρακτήρα και θέλησιν ισχυροτάτους. Η ευσυνειδησία σου είναι έκτακτος, εν γένει δε έχεις όλα τα προτερήματα της καλής μητρός σου. Ουδέ ανησυχώ διά την επιμέλειάν σου, διότι από τώρα φαίνεται η φιλομάθειά σου.

Συ παρακαλώ μόνον, αγάπη μου, όταν μεγαλώσεις να προσέχης ολίγον τον Μίκην μου. Είναι ζωηρός ολίγον και αγαπά τα παιγνίδια. Οταν τον βλέπεις να παραμελεί τα μαθήματά του, να του τα υπενθυμίζεις και να του λέγεις ότι ο μπαμπάς θα ήτο πολύ λυπημένος εάν τον έβλεπε αμελούντα τα μαθήματα. Συ δε, αγγελάκι μου, να ενθυμήσαι καμιά φορά τον μπαμπά σου, ο οποίος εχόρευε μαζί σου το two steps.

Σε φιλώ, παιδάκι μου, εξ όλης [...] ψυχής και σε ευλογώ.

Ο πατήρ σου, που σε ελάτρευσε

Παύλος Μ. Μελάς 
Ανθυπολοχαγός».