Πώς μοιράζει ο Σπίρτζης τα έργα στους εργολάβους

19/9/16

Πώς μοιράζει ο Σπίρτζης τα έργα στους εργολάβους

 Κώτσης Βασίλης  

Αποζημιώσεις 500 εκατ. ευρώ για να επανεκκινήσουν οι κατασκευές των οδικών αξόνων που σταμάτησε ο ΣΥΡΙΖΑ

Η συμφωνία προβλέπει οι οδικοί άξονες να είναι έτοιμοι ως τον Μάρτιο του 2017 και να δοθούν αποζημιώσεις ύψους 465 εκατ. ευρώ στις κοινοπραξίες της Ολυμπίας οδού, της Ιονίας οδού και του Ε-65, ενώ ακόμη δεν έχει επέλθει συμφωνία με τον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου

Αποζημιώσεις 465 εκατ. ευρώ στις κατασκευαστικές εταιρείες προκειμένου να ολοκληρωθούν έγκαιρα οι οδικοί άξονες μοίρασε ο υπουργός Μεταφορών Χρ. Σπίρτζης. Πρόκειται για το «τίμημα επαννεκίνησης» των έργων που συμφωνήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν οι κατασκευαστικές εταιρείες γνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στον τοίχο ήγειραν αξιώσεις 1,3 δισ. ευρώ για να εκτελέσουν τα έργα ως το 2018. Τότε η ρουμάνα επίτροπος Κορίνα Κρέτσου απαίτησε οι οδικοί άξονες να είναι έτοιμοι ως τον Μάρτιο του 2017. 

Οι εργολάβοι με τη σειρά τους ζήτησαν πριμ επιτάχυνσης και ο κ. Σπίρτζης εγκλωβισμένος ευθυγραμμίστηκε. Η συμφωνία προβλέπει να δοθούν αποζημιώσεις ύψους 465 εκατ. ευρώ στις κοινοπραξίες της Ολυμπίας οδού, της Ιονίας οδού και του Ε-65, ενώ ακόμη δεν έχει επέλθει συμφωνία με τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου.
Τον Μάρτιο του 2015 ο υπουργός Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού κ. Γιώργος Σταθάκης σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ερωτηθείς για την πολιτική της «φρέσκιας» τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σχετικά με τους οδικούς άξονες, δήλωσε πως «θα αναθεωρήσουμε τις συμβάσεις και θα προσπαθήσουμε να ολοκληρώσουμε τους δρόμους πληρώνοντας λιγότερα διόδια οι πολίτες και λιγότερα κεφάλαια το Δημόσιο». Ηταν τότε που τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ τα έβλεπαν όλα εύκολα και πίστευαν πως θα πετύχαιναν τα πάντα μέσα από τη σκληρή διαπραγμάτευση που οι προηγούμενοι δεν μπορούσαν να κάνουν.

Παρών στο στούντιο ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας ήταν  ο σημερινός αρχηγός της κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος απευθυνόμενος στον κ. Σταθάκη του είπε  πως «σε κυρωμένες συμβάσεις με ρήτρες και από τις δύο πλευρές δεν είναι ορθό να επιδιωχθεί αλλαγή των όρων μονομερώς» αλλά κυρίως του επεσήμανε πως «στα  εργοτάξια των οδικών αξόνων απασχολούνται περίπου 25.000 εργαζόμενοι και θα είναι κρίμα να σταματήσουν τα έργα που με τόσο κόπο επανεκκίνησαν στις αρχές του 2014».

Βαρύ τίμημα

Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή: η αέναη διαπραγμάτευση, η καθυστερημένη αυτονόμηση του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων με επικεφαλής τον κ.Χρήστο Σπίρτζη αλλά κυρίως η ύφεση και τα capital controls που σημάδεψαν το 2015 οδήγησαν στο δεύτερο «πάγωμα» των μεγάλων οδικών αξόνων που θα είχε, όπως και το πρώτο, βαρύ τίμημα για τα δημόσια ταμεία και τους φορολογουμένους. Το πρώτο ήταν το 2011, όταν οι τράπεζες έδωσαν εντολή στους παραχωρησιούχους να σταματήσουν τη χρηματοδότηση προς τους εργολάβους  και ζήτησαν τη διακοπή των έργων καθώς λόγω της ύφεσης οι κυκλοφοριακοί φόρτοι  και τα έσοδα ήταν κατά 20% κάτω σε σχέση με  το χειρότερο σενάριο που είχαν θέσει οι σύμβουλοί τους όταν καταρτίστηκαν οι αρχικές συμβάσεις.

To 2012 o τότε υπουργός Ανάπτυξης κ. Κώστας Χατζηδάκης ανέθεσε στον τεχνοκράτη κ.Ευθύμιο Βιδάλη να διαπραγματευθεί με τους ξένους και ελληνικούς ομίλους αλλά και με 43 εγχώριες και αλλοδαπές  τράπεζες για να βρεθεί μια φόρμουλα επανεκκίνησης των έργων, καθώς ήταν ορατός ο κίνδυνος να χαθούν τα κεφάλαια της κοινοτικής συμμετοχής. Απαιτήθηκαν σχεδόν δύο χρόνια διαπραγματεύσεων για να φτάσουν οι αναθεωρημένες συμβάσεις από τον υπουργό Υποδομών κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη να κυρωθούν στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2013 ώστε να ξεκινήσουν τα έργα το 2014. Κερδισμένοι από τη διαπραγμάτευση ήταν οι παραχωρησιούχοι και οι εργολάβοι αφού οι παθογένειες που οδηγούν στην καθυστέρηση των έργων και στην ανατροπή του αρχικού προϋπολογισμού με ευθύνη του Δημοσίου παρέμεναν, όπως οι απαλλοτριώσεις, τα αρχαιολογικά, οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις και οι μετακινήσεις δικτύων. Για να επανεκκινήσουν τα έργα παραχωρησιούχοι και εργολάβοι ήγειραν αξιώσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ και το Δημόσιο αναγνώρισε να πληρώσει 526 εκατ. ευρώ.

Η ανάπτυξη

Τα έργα επανεκκίνησαν και ήταν ο βασικός λόγος που η χώρα γύρισε σε ανάπτυξη το 2014 και βγήκε επιτυχημένα - έστω και με μικρό ποσό - στις αγορές.

Πολλοί ισχυρίστηκαν ότι τα 526 εκατ. ευρώ ήταν τα «λύτρα» που πλήρωσε η χώρα και οι φορολογούμενοι για να βγει η χώρα στις αγορές αφού τα καρπώθηκαν εκτός από τους ελληνικούς κατασκευαστικούς ομίλους και ξένοι κολοσσοί που ήταν leaders κοινοπραξιών σε ορισμένους οδικούς άξονες. Αλλωστε στο project της επανεκκίνησης συμμετείχαν στο χρηματοδοτικό σχήμα όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, γεγονός που  ερμηνεύτηκε ως ψήφος εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Παράλληλα τότε περιορίστηκε και η έκθεση των ελληνικών τραπεζών στα έργα, που ήταν άλλο ένα ζητούμενο.

Τα οδικά έργα λόγω της παρελκυστικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ και της ύφεσης σταμάτησαν πέρυσι τον Σεπτέμβριο. Οι απαιτήσεις των εργολάβων για όλα τα μεγάλα έργα του Δημοσίου - μαζί με τα σιδηροδρομικά και τα αεροδρόμια - έφταναν τότε τα 800 εκατ. ευρώ.

Τον Σεπτέμβριο του 2015 η ρουμάνα επίτροπος αρμόδια για την Περιφερειακή Πολιτική και το  ΕΣΠΑ κυρία  Κορίνα Κρέτσου διεμήνυσε στην κυβέρνηση ότι το ΕΣΠΑ 2007-2013 τελειώνει το 2015 και επειδή οι οδικοί άξονες δεν έχουν τελειώσει θα ζητηθούν πίσω χρήματα.

Οι διαπραγματεύσεις

Ο κ. Σπίρτζης ζήτησε να γίνει μια γέφυρα με το νέο ΕΣΠΑ αλλά απορρίφθηκε. Εσπευσμένα κάλεσε παραχωρησιούχους και εργολάβους σε διαπραγματεύσεις για να επανεκκινήσουν τα έργα, αλλιώς η χώρα θα έπρεπε να επιστρέψει δισεκατομμύρια.

Οι τελευταίοι, γνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στον τοίχο, ήγειραν αξιώσεις 1,3 δισ. ευρώ για να εκτελέσουν τα έργα ως το 2018. Η ρουμάνα επίτροπος, επειδή η κοινοτική συμμετοχή  έτσι κι αλλιώς είχε δοθεί, ζήτησε οι οδικοί άξονες να είναι έτοιμοι ως τον Μάρτιο του 2017.

Οι εργολάβοι με τη σειρά τους ζήτησαν πριμ επιτάχυνσης και ο κ. Σπίρτζης εγκλωβισμένος ευθυγραμμίστηκε μαζί τους.

Η συμφωνία προβλέπει να δοθούν αποζημιώσεις ύψους 465 εκατ. ευρώ στις κοινοπραξίες της Ολυμπίας οδού, της Ιονίας οδού και του Ε-65, ενώ ακόμη δεν έχει επέλθει συμφωνία με τον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου.

Ουσιαστικά όσα ποσά εδόθησαν το 2013 θα δοθούν και τώρα για τα ίδια έργα, τα οποία έχουν και μεγαλύτερο βαθμό προόδου από τότε.

Επερώτηση στη Βουλή
Κόντρα ΝΔ και υπουργείου Υποδομών
Οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας έχουν κάνει επερώτηση στη Βουλή και κάνουν λόγο για «πανωπροίκι» 465 εκατ. ευρώ στους εργολάβους, ενώ το υπουργείο του κ. Σπίρτζη πανηγυρίζει γιατί γλίτωσε 764 εκατ. ευρώ (!) από τις αξιώσεις των εργολάβων παραθέτοντας πίνακες με τα ποσά που ζητούσαν και τα ποσά που θα πάρουν λησμονώντας να αναφέρει ότι και αυτά θα τα λάβουν  αμιγώς από τον προϋπολογισμό επειδή το Δημόσιο φέρνει την ευθύνη των καθυστερήσεων.

Η ουσία είναι ότι τα έργα θα έπρεπε να επανεκκινήσουν γιατί αν δεν ολοκληρώνονταν τώρα δεν θα τέλειωναν ποτέ και τα έσοδα από τα διόδια και η κρατική συμμετοχή όλα αυτά τα χρόνια θα πήγαιναν στον βρόντο.

Η επανέναρξη των εργασιών θα τονώσει τις τοπικές κοινωνίες από όπου διέρχονται οι άξονες παραχώρησης και συνολικά τον πλούτο της χώρας αφού οι δρόμοι, οι μεταφορές και οι υποδομές είναι η μαγιά για την ανάπτυξη. Απλώς θα πρέπει τα παθήματα να γίνονται μαθήματα και να θεραπευθούν οι παθογένειες που γεννούν καθυστερήσεις (απαλλοτριώσεις, περιβαλλοντικά, δίκτυα κ.ά.) αλλά και να τηρούνται οι συμφωνίες γιατί η εμπειρία δείχνει ότι για κάθε προσφορά που απορρίπτει κάποιος που βρίσκεται σε ανάγκη η επόμενη είναι πάντα πιο δυσβάσταχτη. Στην Ολυμπία οδό (Ελευσίνα - Κόρινθος - Ρίο) leader της κοινοπραξίας είναι η γαλλική Vinci, στον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (Μαλιακός - Κλειδί) η γερμανική Hochtief, στον Ε-65 (Ξυνιάδα - Φθιώτιδος) και στην Ιονία οδό (Αντίρριο - Ιωάννινα) η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ στον Μορέα (Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα και Λεύκτρο - Σπάρτη) του οποίου η κατασκευή έχει ολοκληρωθεί η Ακτωρ.

BHMA