Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2016

24/1/16

Δανία: αγροτική παραγωγή με... πτυχίο



13.10.2002
H Δανία, μια χώρα με τους μισούς κατοίκους της Ελλάδας (5.356.394), το ένα τρίτο της έκτασης της χώρας μας (42.930 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και σαφώς δυσμενέστερες κλιματολογικές συνθήκες, έχει καταφέρει να κατέχει περίοπτη θέση στην αγροτική οικονομία της E.E. Δύο βασικά στοιχεία έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ανάπτυξη. Οι αγρότες της χώρας είναι επαγγελματίες με ανάλογη μόρφωση και η αγροτική γη απαγορεύεται να αλλάξει χρήση, ιδιαίτερα μετά την είσοδο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. 

Ακόμα, η Ενωση Αγροτών είναι εξαιρετικά δυναμική και ασκεί μεγάλη επιρροή, τόσο ανάμεσα στους αγρότες όσο και στους καταναλωτές που συχνά απευθύνονται σε αυτήν για πληροφορίες σε σχέση με τα παραγόμενα προϊόντα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ενωση των Αγροτών ανέλαβε μέρος του κόστους των εκδηλώσεων που πραγματοποίηθηκαν στη χώρα για τις ανάγκες της προεδρίας. Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί επίσης αναλαμβάνουν την προώθηση και προστασία των προϊόντων των μελών τους.

 H μεγαλύτερη βιομηχανία αλλαντικών στη Δανία, η γνωστή και στην Ελλάδα, Tulip, είναι συνεταιριστική, ενώ η Ενωση Γαλακτοβιομηχανιών αποφάσισε να προσφύγει εκ νέου στον ευρωπαϊκό δικαστήριο, όταν η Ελλάδα κατοχύρωσε την προστασία ονομασίας προέλευσης «Φέτα», γεγονός που όπως ανέφεραν οι εφημερίδες της χώρας ήταν μεγάλο πλήγμα για τη δανική γαλακτοβιομηχανία.
Τριετείς σπουδές
«Αγρότης» στη Δανία είναι επάγγελμα που διαλέγει κάποιος να ακολουθήσει και είναι υποχρεωμένος να σπουδάσει για να το ασκήσει. H διάρκεια των σπουδών είναι τρία χρόνια και ο υποψήφιος αγρότης πρέπει επίσης να κάνει πρακτική σε ένα άλλο αγρόκτημα πριν αποκτήσει «άδεια ασκήσεως επαγγέλματος». Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ο υποψήφιος αγρότης θα μάθει, εκτός από πρακτικές γεωργικές εργασίες, να μετρά την οξύτητα του εδάφους, να περνά τα δεδομένα της μονάδας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή αλλά και να επισκευάζει πρόχειρα τα αγροτικά μηχανήματα. Ετσι κάθε αγρότης ξέρει πως, για να φτιάξει μια μονάδα που να είναι βιώσιμη και να μπορέσει να ζήσει από αυτήν, πρέπει να παράγει μόνος του τουλάχιστον τις μισές από τις ζωοτροφές που χρησιμοποιεί.
Τα περισσότερα αγροκτήματα στη Δανία συνδυάζουν φυτική και ζωική παραγωγή ώστε να αξιοποιούνται όσο το δυνατόν καλύτερα οι φυσικοί πόροι. Για να ασκήσει όμως κάποιος το επάγγελμα του αγρότη θα πρέπει να κατοικεί στο αγρόκτημά του και όχι στο πλησιέστερο χωριό ή -πολύ περισσότερο- πόλη. Σε περίπτωση που θέλει να σταματήσει να καλλιεργεί τα κτήματα που διαθέτει, είναι υποχρεωμένος να τα πουλήσει ή να τα νοικιάσει σε κάποιον άλλο, εφόσον στη Δανία, η αγροτική γη απαγορεύεται να μένει ακαλλιέργητη γιατί είναι μέσο παραγωγής.
Η αγροτική γη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για καλλιέργεια και απαγορεύεται να αλλάξει χρήση. Μια έκταση που είναι χωράφι και μπορεί να πουληθεί μόνο ως τέτοιο, χωρίς να μπορεί να μετατραπεί σε οικόπεδο και άρα «να πάρει αξία», δεν είναι καθόλου χρήσιμη σε κάποιον που δεν θέλει να γίνει παραγωγός. H γη στη Δανία είναι χωρισμένη σε σαφείς και απολύτως ελεγχόμενες ζώνες (οικιστικές, δασικές, αγροτικές) και υπάρχουν συγκεκριμένοι θύλακες εξοχικής κατοικίας για όσους θέλουν να αποκτήσουν και εξοχικό.
Εντατική παραγωγή
Σήμερα, ο αγροτικός πληθυσμός της Δανίας είναι περίπου 51.000 και ο μέσος όρος του κλήρου που κατέχουν οι παραγωγοί είναι πάνω από 500 στρέμματα. Πρόκειται όμως για αγρότες που ζουν στην ύπαιθρο, νοιάζονται γι' αυτήν εφόσον από αυτήν ζουν, είναι ενημερωμένοι για οτιδήποτε καινούργιο συμβαίνει και έτοιμοι να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις.
Φυσικά, πρόκειται για την ανάπτυξη μιας εξαιρετικά εντατικής γεωργικής παραγωγής, που σε έναν βαθμό υπαγορεύτηκε από τις κλιματολογικές συνθήκες. Ετσι η Δανία, με την ελάχιστη ηλιοφάνεια, παράγει και εξάγει σήμερα εκατομμύρια γλαστρών με μαϊντανό, ρίγανη και άνηθο που δεν μυρίζουν τίποτα αλλά συσκευάζονται όμορφα. Και ενώ οι Δανοί διηγούνται με θαυμασμό πώς μυρίζουν και πόσο νόστιμες είναι οι ελληνικές ντομάτες (η Ελλάδα είναι ο πρώτος τουριστικός προορισμός για τους Δανούς), εμείς εισάγουμε προϊόν και σπόρο από την Ολλανδία.

Και Ελλάδα....

ΑΠΟ ΠΡΙΓΚΗΠΕΣ, ΒΑΤΡΑΧΟΙ!

Τα τελευταία τριάντα χρόνια το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων (εξαγωγές μείον εισαγωγές, σε τρέχουσες τιμές, μετατρεπόμενες σε Ευρώ) από πλεονασματικό μετατράπηκε σε εφιάλτη.
 38.367.000 € πλεόνασμα είχαμε το 1981. 
Δείτε τη συνέχεια: Το 1991 έχουμε έλλειμμα 311.102.000 €. Το 2001 τριπλασιάζεται: 1.003.460.000 €, με αποκορύφωμα το έτος 2008 που φτάνει στο ύψος ρεκόρ των 3.043.506.477 €! Τρία δις για να εισάγουμε μαρούλια Μαρόκου και ντομάτες Βελγίου. Οι επιδοτήσεις, αντί να οδηγήσουν σε σταδική αλλαγή των ασύμφορων καλλιεργειών, οδήγησαν στην διόγκωσή τους. Όμως η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι χώρα καλλιέργειας βαμβακιού. Τελεία και παύλα. Δεν υπάρχει περίπτωση να ανταγωνιστεί την Αίγυπτο. Δεν έχει έναν... Νείλο για να ποτίζει και η εμμονή στο επιδοτούμενο βαμβάκι εξάντλησε τον υδροφόρο ορίζοντα με δραματικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Είναι όμως μια “τεμπέλικη” καλλιέργεια! (Μεταξύ μας, αγαπητοί ξεσηκωμένοι του κάμπου, κι εγώ από χωριό είμαι…)
ΜΙΚΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΚΛΗΡΟΣ
Με μέσο μέγεθος εκμετάλλευσης τα 48 στρέμματα (το χαμηλότερο στην ΕΕ), ο πολυτεμαχισμένος γεωργικός κλήρος στην Ελλάδα αυξάνει το κόστος παραγωγής. Στην Αυστρία, η αντίστοιχη μέση εκμετάλλευση είναι 190 στρέμματα, στη Γαλλία, 520 και στη Δανία, 590. Στην αμπελοπαραγωγό Κορινθία ο μέσος εξαγωγικός αμπελώνας είναι κάτω από 30 στρέμματα. Ο μεγαλύτερος δεν φτάνει τα 200. Οι ανταγωνιστές της Κορινθίας, στην Ισπανία, έχουν πάνω από 1.000 στρέμματα ο καθένας. Το ίδιο και στην Καλιφόρνια, στη Νότιο Αφρική, στη Χιλή, στην Αίγυπτο. Το 60% της αγροτικής γης στην Ελλάδα ανήκει σε ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με την παραγωγή, με αποτέλεσμα οι αγρότες να είναι υποχρεωμένοι να νοικιάζουν κτήματα, γεγονός που ανεβάζει το κόστος παραγωγής. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η αγροτική γη προστατεύεται ως μέσο παραγωγής και δεν μπορεί να μεταβιβαστεί παρά μόνο σε αγρότες (Δανία). Στη Γερμανία, αν θες να αγοράσεις αγροτική γη χωρίς να είσαι αγρότης, σε τσακίζουν στον φόρο.
ΜΗΤΡΩΟ ΑΝΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ
Σύμφωνα με τον κανονισμό 1593/2000 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τη θέσπιση ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ), τα Κράτη-Μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ένα Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων το οποίο έπρεπε να είναι λειτουργικό από 1/1/2005, για να ξέρουν ποια είναι η αγροτική γη, ποιος παίρνει χρήματα, πόσα και γιατί. Η διαδικασία του ΟΣΔΕ προϋπέθετε διάφορα μητρώα (αγροτών, ελαιοκομικό, δενδρώνων, αμπελουργικό, κ.λπ.). Το μητρώο αγροτών ολοκληρώθηκε το 2004, αλλά ήδη είναι ξεπερασμένο. Τα άλλα δεν έγιναν ποτέ!
Λεπτομέρειες με σημασία: Το 2005 το σύστημα ΟΣΔΕ ανατέθηκε στην ΠΑΣΕΓΕΣ και στους συνεταιρισμούς (ΕΑΣ) μέλη της. Το έργο αυτό έδωσε πολλά χρήματα στις συνεταιριστικές οργανώσεις, καθώς επιβλήθηκε «χαράτσι» από 100 έως 350 ευρώ ανά αίτηση ένταξης στην ενιαία ενίσχυση. Με το ποσόν αυτό που έφτανε τα 80 εκατ. ευρώ το χρόνο, επιβίωσαν όλες σχεδόν οι Ενώσεις και η ΠΑΣΕΓΕΣ, καθώς δεν ασκούσαν άλλη δραστηριότητα! Το απίστευτο είναι ότι οι ΕΑΣ παίρνουν χρήματα από τους αγρότες που είναι μέλη τους, για να συντάξουν μια αίτηση - διαδικασία που θα έπρεπε να είναι υποχρέωση εξυπηρέτησης των ΕΑΣ στα μέλη τους. Ο τότε υπουργός της κυβέρνησης Καραμανλή, Αλέξ. Κοντός που προερχόταν από το συνεταιριστικό κίνημα, «διόρθωσε» την αδικία με μια μεγαλύτερη: το συνολικό «χαράτσι» της αίτησης - γύρω στα 50 εκατ. ευρώ - θα το πλήρωνε το κράτος δηλαδή ο φορολογούμενος, που δεν έχει καμία σχέση με την αγροτική παραγωγή!
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ
Στην Ελλάδα ο αγροτικός συνεταιρισμός απέχει έτη φωτός από αυτό που θα έπρεπε να είναι, δηλαδή μια συλλογική, αγροτική επιχείρηση που προστατεύει τα μέλη της, τυποποιεί προϊόντα, κάνει επαφές με τις αγορές, ψάχνει νέες ευκαιρίες και έχει δυναμική παρέμβαση στην αγορά. Είναι κομματικά μαγαζιά προσλήψεων και «ρεμούλας». Η διαφθορά στις ΕΑΣ είναι γνωστή στις τοπικές κοινωνίες με κάθε λεπτομέρεια. Καταχρεωμένοι και αναποτελεσματικοί, οι συνεταιρισμοί διαιωνίζουν την κρατικοδίαιτη λογική. Σε αντιδιαστολή, η Friesland, η εταιρεία που παράγει το γάλα ΝΟΥΝΟΥ, είναι μια μεγάλη συνεταιριστική επιχείρηση.
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ
Πόσοι είναι οι αγρότες στην Ελλάδα; Κανένας δεν ξέρει! Με βάση την τελευταία απογραφή γεωργικών εκμεταλλεύσεων, εμφανίζονται 813.000. Στην πραγματικότητα, οι ενεργοί αγρότες δεν είναι πάνω από 300.000. Οι υπόλοιποι είναι άνθρωποι της πόλης που βγάζουν κάτι από τα κτήματα του παππού, ή επιτήδειοι με ένα στρέμμα στην Κάτω Παναγιά που δεν ξέρουν ούτε καν πού πέφτει, και δήλωσαν αγρότες για να “τσιμπάν” επιδοτήσεις και καμμιά συνταξούλα του ΟΓΑ. Οι κυβερνήσεις αρνούνται να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση λόγω πολιτικού κόστους. Σημαντικό πρόβλημα για την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα είναι και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των απασχολουμένων: ποσοστό 14,3% δεν έχει απολυτήριο δημοτικού, 69,5% είναι οι απόφοιτοι δημοτικού, 15% είναι οι απόφοιτοι γυμνασίου ή λυκείου και μόλις το 1,2% είναι απόφοιτοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ!
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ
Η χώρα μας υστέρησε σημαντικά και στη δημιουργία ελληνικών φυλών ή υβριδίων ζώων και φυτών προσαρμοσμένων στις ελληνικές κλιματικές συνθήκες για την παραγωγή ποιοτικών τοπικών προϊόντων, με στόχο την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας στην αγροτική οικονομία.
Χαρακτηριστική του πόσο μικρή σημασία δίνουν οι «χαρτογιακάδες» των Υπουργείων στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της γεωργικής μας παραγωγής είναι η πρόσφατη κυβερνητική απόφαση για διάλυση της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ, στην οποία διατηρείται το DNA της ελληνικής φύσης. Η Τράπεζα εδώ και 30 χρόνια συγκέντρωσε και διατηρεί 14.500 πολύτιμους σπόρους άγριων και καλλιεργούμενων συγγενών φυτών. Οι τοπικές ποικιλίες των καλλιεργούμενων ειδών είναι το «καλό χαρτί» για τη δημιουργία αναγνωρίσιμων προϊόντων με υψηλή εμπορική αξία. Την ίδια στιγμή η παγκόσμια κοινότητα δημιουργεί την παγκόσμια τράπεζα σπόρων, ένα ασφαλές θησαυροφυλάκιο σπόρων που βρίσκεται στο νησί Spitsbergen του νορβηγικού αρχιπελάγους Svalbard και είναι σε απόσταση 1.120 χιλιομέτρων από το Βόρειο Πόλο, με σκοπό να συμβάλλει στη συντήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη και να συγκεντρωθούν εκεί σπόροι από κάθε γνωστό είδος φυτού της γης.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ... ΓΡΑΦΕΙΟΥ
Ένα ακόμη ολέθριο λάθος ήταν η μετατροπή των «μάχιμων» γεωπόνων του Υπουργείου Γεωργίας σε «γραφιάδες» και διοικητικούς διεκπεραιωτές των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Επικύρωση αυτού του παραλογισμού υπήρξε η υποχρεωτική μετάταξη των γεωπόνων που υπηρετούσαν στους 52 νομούς της χώρας από το Υπουργείο Γεωργίας στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις! Με αυτή την πράξη το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο έχασε την επαφή του με τον αγροτικό χώρο της περιφέρειας και δημιουργήθηκε το παράδοξο φαινόμενο οι γεωπόνοι των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων να εργάζονται για εργασίες που τους ανατίθονταν από το Υπουργείο Γεωργίας (νυν ΥΠΑΑΤ), έχοντας όμως ως πολιτικό προϊστάμενο τον αιρετό Νομάρχη, και ως κριτήριο «απόδοσης» τις εξυπηρετήσεις στην διοχέτευση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: